පාස්කු හාවා සහ බිත්තර...

ජේසුස් වහන්සේ මරණින් නැගිට්ටායැයි විශ්වාස කෙරෙන පාස්කු ඉරිදා, හාවෙක් පාට කරපු බිත්තර හංගමින් කරන්නේ මොකද්ද?

හිටපු ගමන් මට ඇති වෙච්ච ප්‍රශ්නය ඒකයි. ඉතින් පටන් ගත්තා ඒ ගැන හොයන්න.

තවත් එදා අප දුටු චිත්‍රපටියකට ඔත්තුවක්

රෝමානු සංස්කෘතිය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් ඇංග්ලෝ, සැක්සන්, ගොත් ප්‍රදේශවල පැතිරෙන්නට කලින්, ඒ ප්‍රදේශවල මුල්බැහැගෙන තිබුණේ නෝර්ඩික් කළවමක් සහිත පේගන් ඇදහිලි. නත්තලේ පේගන් මුල් ගැනත් මේ වගේ ම හොයා බැලිල්ලක් මම මීට කලින් සිදු කළා.‍

ඉයෝස්ට්‍ර, ඔස්ටේර, හෝ ඇස්ටාර්ටේ නමින් ඇතැම් ප්‍රදේශවල හඳුන්වන, ඊස්ත්‍රා හෝ ඌස්ත්‍ර (Eostre) යැයි ඇංග්ලෝ සැක්සන් උච්ඡාරණය සහිත නමින් හැඳින්වුණේ, හිමිදිරියට සහ සරු බවට අධිගෘහිත පේගන් දෙවඟන. ඇය සැමරීම වසන්තයේ උදාවත් සමඟ ම හෙවත් අප්‍රේල් මාසයේ මුල් දෙසතිය තුළ සිදුවුණු පේගන් උත්සවයක්. ආදී ජර්මානු කැලැන්ඩරයේ, අප්‍රේල් මාසයට සමපාත වූ මාසය හැඳින්වුණේ ඌස්ත්‍රමානුද් හෙවත් ඊස්ටර් මාසය යනුවෙන්. 

පේගන් සූර්ය කැලැන්ඩරයට අනුව, වසන්ත සෘතුව ආරම්භ වී පළමු පුර හඳට පසුව එළඹුණු ඉරිදාව තමයි දැන් පාස්කු ඉරිදාව ලෙස හැඳින්වෙන්නේ. 

වසන්ත කාලයේ හාවුන් ඉතාම කාර්ය බහුල ලෙස තම ප්‍රජාවගේ සරුබව පෙන්නුම් කරන නිසා, සරළව කිව්වොත් ඉතාම කාර්ය බහුල ලෙස වර්ගයා බෝකිරීමේ ක්‍රියාවලියේ නිරත වෙන නිසා, සරු බව සංකේතවත් කරන  ඊස්ත්‍රා දේවතාවියගේ සංකේතය විදිහට හාවුන් යොදා ගන්නට ඇතැයි සැළකෙනවා.

අනික් අතට, ශීත සෘතුවේ ඉතාම අල්ප විදිහට කිකිලියන් බිත්තර දැමුවත්, වසන්තය උදා වීමත් එක්ක ඔවුනුත් සක්‍රිය වෙනවා.

වසන්තයේ උදාව ඉතාම වර්ණවත්. මොකද හැම තැනකම අලුත් දළු දැමූ ගස් අතු රිකිලි, වර්ණවත් මල්, අළු පැහැය වෙනුවට අහසේ දීප්තිමත් නිල් පැහැය දකින්න ලැබෙනවා. ඒ විදිහට ම තද පාටවල්වලින් බිත්තර වර්ණවත් කිරීම පේගන් සිරිතක් විදිහට හඳුනා ගැනෙනවා.

පාස්කුවට පෙර දින රාත්‍රිය ගිණිමැල දල්වාගෙන සමරන ලද බව 19 වන සියවසේ විසූ ජේකබ් ග්‍රිම් (ග්‍රිම් සොහොයුරන්ගෙන් කෙනෙක්) ලියනවා. පසුවදා උදෑසනින් ම ළිඳිකින් හෝ වෙනත් මූලාශ්‍රයකින් ලබා ගත් වතුර ශුද්ධ වූ හෝ සුවපත් කරවන බලයක් ඇති වතුරක් ලෙස විශ්වාස කෙරුණා. 

ජේකබ් ග්‍රිම් කියන හැටියට, ඊස්ත්‍රා කියන්නේ හිමිදිරියේ ගළාඑන හිරු එළිය. අරුණළු ගලන්නේ ඉහළ සිට පහළට නොවෙයි. හිරු මුලින් ම සිතිජයෙන්හි උඩට නැගෙද්දී, රතුවට හුරු පළමු ආලෝක දහර ගලාගෙන එන්නේ හරස් අතට. එහි දකින්නට තිබෙන චමත්කාරය නව ජීවනය සංකේතවත් කෙරුණා. වසන්ත සෘතුවේ මුල්ම දවස්වල දකින්නට ලැබෙන හිරු එළිය කොහොමත් ජීවය ගැන පොරොන්දු ඇතිකරවන්නක්.

ඉතින් පසුකාලීන ක්‍රිස්තියානියට ජේසුස් වහන්සේ නැවත මරණින් නැගිටීම සංකේතවත් කරන්නට ඊට වඩා හොඳ කාලයක් හිතාගන්නට බැරි වුණා විය හැකියි.

අනික් අතට, බෛබලයේ සුභාරංචි හතරට ම අනුව ජේසුස් වහන්නේ කුරුසයේ ඇණ ගසන ලද්දේ යුදෙව් කැලැන්ඩරයට අනුව නිසාන් මාසයේ (වර්තමාන මාර්තු - අප්‍රේල්) 14 වන දිනයේ වන අතර, යුදෙව්වන් අතර ප්‍රචලිත "පළමු පලවැල භුක්ති විඳීමේ උත්සවය" දිනයේ උන්වහන්සේ මරණයෙන් නැගිට්ට බව සළකා ගත හැකියි. මේ ‌තොරතුර අනුව බහුතරයක් දෙනා පිළිගන්නේ උන්වහන්සේ කුරුසිපත් කරන ලද්දේ සිකුරාදා දිනයක බවයි. මේ ගැන සොයා බැලූ අයිසෙක් නිව්ටන් කියන්නේ, පොන්ටියස් පිලාත් ගේ පාලන කාලය ඇතුළත (ක්‍රි. ව. 31 - 36) නිසාන් මස 14 වන දින සිකුරාදා දිනයක් වන්නට ඉඩ තිබෙන්නේ, ක්‍රිස්තු වර්ෂ 33 අප්‍රේල් මස 3 වන දිනයේ වන බවයි.

මූලාශ්‍ර

http://www.arcane-alchemy.com/blog/2020/3/5/all-about-eostre-the-pagan-goddess-of-dawn#:~:text=Eostre%20is%20the%20Germanic%20goddess,name%20for%20Spring%20Equinox%20celebrations.

https://www.countryliving.com/life/a41715/easter-bunny-origins/

https://www.goodhousekeeping.com/holidays/easter-ideas/a31226078/easter-bunny-origins-history/

https://en.wikipedia.org/wiki/Chronology_of_Jesus