රසෙහි විස

අසෙකු පිටින් පැමිණි තානායම්කරු බිමට බැස්සේ මැහැල්ලගේ ගොවිපළ ළඟදීය. ඔහු උසය, මහතය. ඔහුගේ මුහුණ රතු වී තිබිණ.

තමා නැගී ආ අසු කණුවක බැඳ ඔහු ගොවිපළට ඇතුළු විය.

මැහැල්ලගේ ගොවිපළ පිහිටා තිබුණේ තානායම්කරුගේ ඉඩමකට යාබද වය. මේ ඉඩම ලබා ගැනීමට ඔහුගේ සිත් තුළ ලොකු ආසාවක් හටගෙන තිබිණ. බොහෝ අවස්ථාවල ඊට උත්සාහ ගත් නමුත් වැඩක් වූයේ නැත. මැහැල්ල ඉඩම විකුණා දැමීම උදක් ම ප්‍රතික්ෂේප කළාය.

“මම ඉපදුණේ මෙතැන ම යි: මැරෙන්නෙත් මෙතැන ම යි.” ඔහු ඉඩම ඉල්ලූ සෑම අවස්ථාවේම ඕ මේ කෙටි පිළිතුර දුන්නාය.

ජුලේ චිකෝ පැමිණෙන විට මැහැල්ල මිදුලේ මිඳ අලගෙඩි ලෙලි අරිමින් සිටියාය.

ඇගේ වසය අවුරුදු සැත්තෑ දෙකක් පමණ වෙයි. ඈ ඉතා කෙසඟය, කුදුය. ඇගේ හම රැළි වැටී ඇත. එසේ වුව ද ඈ කෙල්ලක මෙන් කඩිසරය, උද්‍යෝගීමත්ය.

චිකෝ ඉතා මිත්‍ර ලීලාවෙන් ඇගේ පිටට තට්ටු කොට ඈ ළඟ තිබුණු පුටුවක හිඳ ගත්තේය.

“අම්මේ,”

“මොක ද පුතා?”

“අම්මා හොඳ සනීපයෙන් සිටිනවා දකින්න මම හරි ආසයි.”

“මට නම් කියන්න වරදක් නැහැ. ඉතින් කොහොම ද ඔබේ සැප සනීප?”

“හුඟක් දුරට හොඳයි. කලින් කල වාත රෝගයක් නම් හැදෙනවා. වෙන කියන්න අමාරුවක් නැහැ.”

“ඒක හොඳයි.”

ඈ වැඩි යමක් නොකියා, තමාගේ වැඩය දිගට ම කරගෙන යන සැටි ඔහු කුහුලින් බලාගෙන සිටියේය.

මැහැල්ල පොකිරිස්සෙකුගේ අඬු වැනි ඇඟිලිවලින් දිය බඳුනේ තිබුණු අලගෙඩි ගෙන, පොතු හැර, අනෙක් අතින් ගත් පිහියෙන් කපා, බඳුනකට දමයි. කුකුළෝ එතැනට පැන අල කෑලි හොටින් ගෙන හැකි තරම් වේගයෙන් පැන දුවති.

චිකෝගේ සිත නොසන්සුන්ය. යමක් කියන්ට ඔහුගේ තොල් පොපියයි.

“අම්මේ... මම කියන්නේ...”

“මොක ද පුතා?”

“‌එහෙනම් අම්මා ඉඩම් කෑල්ල විකුණන්නේ නැහැ... ඒක ස්ථිරයි?”

“මම නම් ඉඩම් කෑල්ල කීයටවත් විකුණන්නේ නැහැ. ඔබේ හිත හදා ගන්න. කී දේ කිව්වා මයි... තවත් ඒ ගැන කතා කරන්නන එපා.”

ඔහු මඳ වේලාවක් සිතිවිල්ලට වැටී සිටියේය.

“ඒකට කමක් නෑ අම්මේ. අපි දෙන්නාට ම එකඟ වෙන්න පුළුවන් වැඩ පිළිවෙලක් තියෙනවා.

මේ ඉඩම මට විකුණුවත් ඔබට එය බුක්ති විඳින්න පුළුවන්... මම කියන දේ ඔබට තේරෙනව ද?... මම කියන දේට ඇහුම්කන් දෙන්න.”

මැහැල්ල අල පොතු ඇරීම මොහොතකට නැවැත්තුවාය. ගන සැරේට වැවුණු ඇහි බැම යට පිහිටි ඇස් දෙක දල්වා ඔහු දෙස බැලුවාය.

“මම කරුණු විස්තර කරලා දෙන්නම්.” කියමින් චිකෝ කතාව පටන් ගත්තේය.

“මම හැම මාසෙට ම අම්මාට ෆ්‍රෑන්ක් 150 ගණනේ දෙන්නම්... මම කියන දේ තෙරෙනවා නොවේ ද?... මගේ අතින් ම ඒ මුදල දෙන්නම්. ඔබේ ජීවිතයේ කිසිම වෙනසක් සිදු වන්නේ නැහැ. ඔබේ ගොවිපළ ඔබට ම අයිතියි. දැන් වගේමයි. ඔබට කරන්ට තිබෙන වැඩේ නම් මම මාස්පතා දෙන මුදල බාර ගැනීම පමණයි... ඔබ ඊට කැමති ද?”

චිකෝ  ඈ දෙස කාරුණික බැල්මක් හෙළුවේය. එහෙත් මැහැල්ල ඔහු දෙස ශංකාකූල බැල්මක් හෙළුවේ තමා උගුලකට වැටේ දැයි සිතමිනි.

“ඒ යෝජනාව නම් හොඳයි. ඒ වුණාට ඔබට ගොවිපළ අයිති වන්නේ නැහැ නොවේ ද?” මැහැල්ල ප්‍රශ්න කළේ මඳක් පැකිළෙමිනි.

“ඒකට කමක් නැහැ.” ඔහු කීය. “දෙවියන්ගේ කැමැත්ත අනුව ජීවිතාන්තය දක්වා ම ඔබට මෙතන ඉන්නට පුළුවනි. ඔබේ මරණින් පස්සේ මෙය මට අයිති කරන ඔප්පුවක් ලියා දෙන්න. ඔබට දරුවන් නැහැ. ඔබ ලේලිලාට බෑණලාට වැඩි සැළකිල්ලක් දක්වන්නේත් නැහැ... මගේ යෝජනාවට කැමති වන්න. ජීවිතාන්තය දක්වා ම ගොවිපළ තියාගන්න... මම මාස්පතා නොවරදවාම ෆ්‍රෑන්ක් 150ක් දෙන්නම්. මේ යෝජනාව නම් ගජ වාසියක්!...”

මේ යෝජනාව මැහැල්ලගේ බලවත් විස්මයට ‌හේතුවක් විය. ඇගේ සිත නොසන්සුන් විය.

යෝජනාවට එකඟ වීමට ඈ තුළ කැමැත්තක් ඇත. එහෙත් ඈ මඳක් පැකිළුණාය.

“ඊට එකඟ වෙන්න බැරිය කියල මම කියන්නේ නැහැ. ඒ වුණාට ඒ ගැන හිතලා බලන්න ඕනෑ. තව සතියකින් විතර මේ පැත්තේ ආවාම ආයිත් මේ ගැන කතා කරගන්න බැරියැ. එදාට මම ස්ථිර වචනයක් දෙන්නම්...”

එදා චිකෝ ගෙදර ගියේ රටක් දිනාගත් රජෙකු මෙනි.මැහැල්ල සිතිවිල්ලට වැටුණාය. එදා රෑ ඈට නින්ද ගියේ නැත. ඈ දවස් හතරක් ම ගත කළේ, බලවත් මානසික අසහනයකින් සහ අවිනිශ්චිත ස්වභාවයකින් යුක්තවය. මේ යෝජනාවට එකඟ වුව හොත්, කිසියම් විපත්තියක් තමාට සිදුවන්නට ඉඩ ඇත යන හැඟීම ඇගේ යටි හිතේ නළියන්නට විය.

“මාසෙකට නිකම් ෆ්‍රෑන්ක් එක සිය පණහක්. කොතරම් වාසියක් ද? සල්ලි ගැටෙන හඬක් මට ඇහෙනවා. සල්ලි! සල්ලි...!”

වස්තු කාමය ඇගේ සිත දැඩි ලෙස වෙළා ගත්තේය. කෙසේ වුව ද මේ යෝජනාවට එකඟ වීමට නීතිඥයෙකුගේ උපදෙස් ලබා ගැනීම නුවණට හුරුය යි ඈ කල්පනා කළාය.

“ඔබ ඒ යෝජනාවට එකඟ වුණාට කමක් නැහැ. කොහොම වුණත් මාසෙට ෆ්‍රෑන්ක් දෙසීය පණහක් ඉල්ලන්න.මේ ගොවිපළ අඩුම ගානේ ෆ්‍රෑන්ක් හැට දාහක් වටිනවා. ඔබ තව අවුරුදු පහළොවක් වත්  ජීවත් වුණොත් ෆ්‍රෑන්ක් හතළිස් දාහක් විතර ලබා ගන්න පුළුවනි...” නීතිඥයා කීවේය.

මාසයකට ෆ්‍රෑන්ක් දෙසීය පණහක් ලබා ගැනීම පිළිබඳව කල්පනා කිරීමෙන් ඈ සතුටින් ඉපිළ ගියාය. එහෙත් සැක සිත ඇයට වද දෙයි. ඒ නිසා නීතිඥයාගෙන් තව තවත් ප්‍රශ්න අසමින් සියලු සැක දුරු කර ගැනීමට ඈ උත්සාහ ගත්තාය.

බොහෝ වේලාවක් නීතිඥයා සමඟ සාකච්ඡා කිරීමෙන් සැක දුරු කරගත් මැහැල්ල ඔප්පු ලියන්නට කටයුතු සූදානම් කොට ගෙදර ගියාය.

සුරා බී මත්වුණු කලක මෙන් ඇගේ සිත, හිස කැරකෙන බව ඇයට දැනුණේය.

චිකෝ මැහැල්ල හමුවීමට යළිත් පැමිණියේය. ඔහුගේ යෝජනාවට එකඟ වීමට නොහැකි බවක් හඟවන්නට ඈ කෙතරම් තැත් කළ ද, ඔහු මීට එකඟ නොවේය යි බියක් ද ඈ තුළ පැවතිණ. ඒ අතර ම ෆ්‍රෑන්ක් දෙසීය පණහක් දීමට ඔහු කැමැති කරවා ගැනීම දුෂ්කර වේ යයි ද ඕ කල්පනා කළාය.

“මම ඔබේ යෝජනාව ගැන කල්පනා කර බැලුවා. ඒකේ සුලු වෙනසක් ඇති කළොත් වඩාත් හොඳය යි මට හිතෙනවා.”

“කියන්න බලන්න.”

“මට ෆ්‍රෑන්ක් එකසිය පණහක් මදි; මට ෆ්‍රෑන්ක් දෙසීය පණහක් දෙන්න.” මේ යෝජනාවෙන් බලවත් පුදුමයට හා කළකිරීමට පත් වුණූ ඔහු ඊට නොකැමති විය. තම යෝජනාවට ඔහු අවනත කර ගැනීම සඳහා ඈ තර්ක කරන්නට වූවාය. “මම තව අවුරුදු හතරකට පහකට වැඩිය ජීවත් වන්නේ නැහැ. දැන් මගේ වයස අවුරුදු හැත්තෑ තුනයි. මම හොඳට ම දුබලයි. ඊයේ හැන්දෑවේ මම හිතුවේ මැරෙවිය යි කියලා. ඇඳ ළඟට බඩගාගත්තේ හරිම අමාරුවෙන්.”

චිකෝ අවනත වුණු බවක් පෙනෙන්නට නොතිබුණි. “අම්මා අර පල්ලියේ කණුව වාගේ ශක්තිමත්. ඔබ අවුරුදු සීයක් විතර ජීවත් වේවි. බාග වෙලාවට අම්මට ඉස්සෙල්ලා මම මැරිලා යන්නත් පුළුවනි.”

ඔවුහු මේ ගැන බොහෝ වේලාවක් වාද විවාද කළහ. අඩු මුදලක් ලබන්ට මැහැල්ල කිසිසේත් ම කැමැති නො වුවාය. බැරිම තැන තානායම්කරු ෆ්‍රෑන්ක් දෙසීය පණහක් ගෙවන්නට කැමැති විය. ඔහු මාස්පතා ඇයට ෆ්‍රෑන්ක් දෙසීය පණහ බැගින් දෙන්ට පටන්ගත්තේය.

අවුරුදු තුනක් ගෙවී ගියේය. මැහැල්ල මැරෙන ලකුණක් වත් දක්නට නොලැබිණ.

දැන් චිකෝට ඉවසුම් නැත. ඔහුට හැඟුනේ තමා අවුරුදු පහක් පමණ ඈට නිකරුණේ මුදල් දුන් බවයි. කළ මෝඩකම් නිසා විනාශය තමන් කරා ම ළඟා වේය යි ඔහු සිතන්ට විය.

ඔහු විටින් විට ඈ බලන්ට ගියේ අස්වැන්න නෙළාගැනීමට හැකි දැයිසොයා බැලීම පිණිස කෙතට යන ගොවියෙකු පරිද්දෙනි. ඈ හෙළූ කපටි බැල්ම දුටු චිකෝ කල්පනා කෙළේ, තමා කළ කපටිකම නොපිටට පෙරළා ඈ බලවත් සන්තෝෂයට පත් වී සිටින බවය. ඈ නිදුකින් සිටිනු දැකීම ගැන ඔහු යටි හිතින් කෝප විය.

“මේ නාකි කෝලම මැරෙන පාටක් නෑ.” ගෙදර යන ගමන් ඔහු තමාට ම කියාගත්තේය. කළ යුත්තේ කුමක්දැයි ඔහුට නොවැටහේ. ඇගේ කුලල මිරිකා දමන්ටත් ඔහුට වරක සිතේ. තමන් සතු සියලු වස්තුව සොරකම් කරගනු ලැබූ කල්හි දිළිඳු ගැමියෙකුගේ සිතෙහි හටගන්නා ද්වේශයට බඳු ද්වේශයක් ඔහු තුළ හටගත්තේය. ඈ විනාශ කර දමන්නේ කෙසේ දැයි ඔහු කල්පනා කරන්නට විය.

ඔහු දිනක් ඈ හමුවීමට පැමිණ, අත් පිරිමදිමින් කතා කළේය.

“අම්මා රෑ කෑමට අපේ ගෙදරට එන්නේ නැත්තේ ඇයි? අපි අතරේ ඇයි හොඳයියක් නැතෙයි කියලා ගම්මු කතා කරනවා. ඒක මට ලොකු වේදනාවක්. අපේ ගෙදරට එන්න ඔබට සල්ලි වියදම් වන්නේ නැහැ. මට නැති බැරි කමකුත් නැහැ. අම්මා දවසක රෑ කෑමට එනවා නම් මම හරි සතුටුයි.”

ඈට දෙවරක් ආරාධනා කිරීම අවශ්‍ය නොවීය.

“අපි තව දවස් දෙකකින් වෙළෙඳපොළට එනවා; එදා රෑ කෑමට අපි ඔබේ ගෙදර එන්නම්.”

චිකෝ සිය ප්‍රසාදය පළ කෙළේය.

ඈ නියමිත දින නියමිත වේලාවට රෑ කෑමට පැමිණියාය. ඔහු ඇයට සැළකුවේ රාජ කුමාරියකට සලකන පරිද්දෙනි. ඉතා ප්‍රණීත ආහාර පානාදිය ඇය වෙනුවෙන් පිළියෙල කොට තිබිණ. මැහැල්ල කෑමට බීමට ගිජු ස්ත්‍රියක් නොවූවාය. ඒ නිසා පාන් පෙත්තක් සහ සුප් බඳුනක් පමණක් ගෙන ඈ තෘප්ත වූවාය.

චිකෝ පෙරැත්ත කළ නමුත්, වැඩි යමක් කෑමට ඇය පොළෙඹවා ගැනීමට නොහැකි විය.

“එහෙනම් මොකුත් බොමුද?”

“අපොයි එපා.”

“එහෙනම් කෝපි වීදුරුවක්?”

“දැන් එපා”

“ඉස්තරම් බ්‍රැන්ඩි වර්ගයක් තියෙනවා. ටිකක් බිව්වට කමක් නැහැ.”

“බ්‍රැන්ඩිද?”

“ඔව්, ඔව්. ඉස්තරම් වර්ගයේ ඒවා...” චිකෝ උනන්දු විය.

“බ්‍රැන්ඩි ටිකක් බීමට... නම් මගේ අසතුටක් නැහැ.” ඈ මඳක් පැකිළෙමින් කීවාය.

“රෝසල්, ඉස්තරම් වර්ගයේ බ්‍රැන්ඩි බෝතලයක් ගේන්න. ඉස්තරම් වර්ගයේ එකක්.” චිකෝ මෙහෙකරුට කීවේ ලොකු උනන්දුවකිනි.

මෙහෙකරුවා දිග බෝතල දෙකක් ද, වීදුරු දෙකක් ද රැගෙන ආවේය.

“බොන්න ටිකක්, හරිම අගෙයි.” චිකෝ කීය.

මැහැල්ල වීදුරුව තොල ගාමින් ටිකින් ටික බ්‍රැන්ඩි බීවාය. සෙමෙන් බීවේ වැඩි සන්තෝෂයක් ලබනු පිණිසය. අන්තිම බිංදුව බීමෙන් පසු සතුටු සිනාවක් නගා, “මේ බ්‍රැන්ඩි නම් ඉතාම ඉස්තරම්.” කීවාය.

ඈ මෙසේ කියන විට චිකෝ තවත් වීදුරවකට බ්‍රැන්ඩි වත්කොට අවසානය. එය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට ඇය ඉදිරිපත් වූ නමුත් ඊට කල්ගියා වැඩිය.

ඒ වීදුරුවත් ඈ ටිකෙන් ටික බීවාය.

එය බී අවසන් වූ පසු චිකෝ ඈට තව වීදුරුවක් පිළගැන්වූවේය. ඈ එය උදක් ම ප්‍රතික්ෂේප කළ නමුත්, එයත් පිළිගන්නා ලෙස ඔහු ඈට පෙරැත්ත කරන්නට වූයේය.

“මේවා හරියට කිරි වාගෙයි. මට නම් කිසි ම කරදරයක් නැතිව වීදුරු දහයක් දොළහක් වුණත් බොන්න පුළුවනි. ඉසේ රදයක් හැදෙන්නෙ නැහැ. දිවේ ගෑවෙන කොට ම වාෂ්ප වී යනවා වගේ දැනෙනවා. මේක නම් හරි ම හොඳ බීමක්...”

ඈ තුන් වෙනි වීදුරුව අතට ගත්තේ ඔහුගේ මේ පෙරැත්තය නිසා මයි.

“මේ බලන්න., මේකෙ ඇති රසය දැන් ඔබට දැනෙන්න ඇති. අපි හොඳ යාළුවන් බව පෙන්වීමට තව උගුරක් බොන්න.”චිකෝ කාරුණික ලෙස කීවේය.

ඈ අවසර ගෙන එතැනින් නික්මුණාය. සුරා මතින් ඇගේ හිස බමන්නට පටන් ගත් බව ඈට දැනෙයි.

පසු දින තානායම්කරු ඇගේ නිවසට පැමිණියේ බීම බෝතල් කීපයක් ද රැගෙනය.

“මේ ඊයේ බීපු ජාතිය මයි, ටිකක් බොමු.”

ඔවුහු වීදුරු තුන බැගින් බීවෝය.

“ලැජ්ජා වෙන්න එපා, ඕනෑ තරම් බොන්න. මම බෝතල කීපයක් තියලා යන්නම්. ඉවර වුණාම තව ඉල්ලන්න. මම තව ගෙනත් දෙන්නම්.”

දින හතරකට පසු ඔහු නැවතත් පැමිණියේය. ඔහු එන විට මැහැල්ල පාන් කමින් සිටියාය.

ඔහු ඈ ළඟට ගියේය. තම මුහුණ ඇගේ මුහුණට ළං කෙළේය.

ඇගේ මුවින් සුරා ගඳ වහනය වන බව දත් ඔහු සතුටට පත් විය.

“මට දෙන්නකො ‘ස්පෙෂල්’ බ්‍රැන්ඩි වීදුරුවක්.” ඔහු කීය.

“හොඳයි, හොඳයි.” ඈ කීවේ සිනහ මුසු මුහුණෙනි.

ඔවුහු වීදුරු තුන බැගින් බීවෝය.

මැහැල්ල බීමත් වී දවස් ගෙවන විත්තිය ගම රට පුරා පැතිරී ගියේය.

බීමත් වී තැන තැන වැතිරී සිටි ඕ තොමෝ කිහිප වතාවක් ම ඔසවාගෙන එනු ලැබුවාය.

චිකෝ ඊට පසු ඈ හමුවීමට ගියේ නැත. කිසිවෙකු ඈට පැමිණි ව්‍යසනය ගැන කතා කළ විට ඔහු ව්‍යාජ ශෝකී ස්වභාවයක් ආරූඪ කරගෙන මෙසේ කියයි:

“මේ නහින දෙහින කාලෙ බීමට පුරුදු වීම නම් කණගාටුවට කාරණයක්. මෙහෙම බිව්වොත් වැඩි කල් අල්ලන්නේ නැහැ.”

නත්තල් සමයේ දී සුරා මතින් මත්වුණු ඈ, සිහි නැතිව හිම මත ඇදගෙන වැටුණාය.

ඈ නැවත එ තැනින් නැඟිට්ටේ නැත.

චිකෝගේ අදහස මුදුන්පත් විය. ගොවිපළ ඔහුට අයත් විය.

“ඈ හරි මෝඩයි. බීමට පුරුදු  වුණේ නැත්නම් තව අවුරුදු දහයක් වත් ඈට ජීවත් වෙන්න තිබුණා...” යි ඔහු තමාට කියා ගත්තේය.

-         ගීද මෝපසාං ගේ ‌ ලෙ පෙටි ෆු  කෙටිකතාව ඇසුරින්

කියවීම් පොතක ඇතුළත් කර තිබූ කතාවකි 

ගී ද මෝපසාං