එදා අප දුටු චිත්‍රපටයකින් - එල් සිඩ්

බස්සගෙ ආරාධනයෙන් ලියන්න ගත්තා, මම අගය කරන චිත්‍රපටි ගැන. 

‍මුලින් ම ලියන්නෙ, ආරාධනා කරපු තැනදි කිව්වා වගේ ම, මගෙ තාත්ත වගේ හැඟීමක් ඇතිකරවන චාල්ටන් හෙස්ටන් සහ සොෆියා ලොරේන් අර රංජිත් එදිරිසිංහ නිතරම කියනවා වගේ, රිදී තිරය වර්ණවත් කළ, විශිෂ්ට ගනයේ ‌චිත්‍රපටයක් වන එල් සිඩ් ගෙන්...

එල් සිඩ් කියන්නෙ, ස්පාඤ්ඤයේ සිටි නයිට් වරයෙක් වන  රොඩ්රිගො ඩයැස්. ඔහු ජීවත් වුණේ 11 වන සියවසේ. ඔහු ප්‍රසිද්ධ, රාජ පාක්ෂිකත්වයට, නිර්භීත භාවයට සහ සත්‍යගරුක බවට.

චිතුපටයට සහ ඔහු පිළිබඳව ලියැවුණු වීර කාව්‍යය වන "එල් කන්තාර් ඩි මියො සිඩ්" අනුව, රොඩ්රිගො ඩයැස් ස්පාඤ්ඤයේ  පළමුවන ෆර්ඩිනන්ඩ් රජු ගේ චැම්පියන්වරයාගේ දුව වන ෂිමේනා සමඟ ප්‍රේමයෙන් සිට, විවාහ වීමට නියමිත දිනයේ දි, ආක්‍රමණික අන්දලුස් නයිට්වරුන්ගෙන් එක්තරා නගරයක් බේරා ගන්නවා. එතනින් තමයි මා දුටු චිත්‍රපටය ඇරඹෙන්නේ. ඔහු එතනදී අත්අඩංගුවට ගන්නා අන්දලුස්වරුන් පිරිස නිදහස් කර හරිනවා. ඔහුගේ ත්‍යාගවන්ත භාවය නිසා අන්දලුස්වරුන් ඔහු, "එල් සිඩ්" නමින් හඳුන්වන අතර, උවමනා අවස්ථාවක ඔහුට සිය ණයගැතිභාවය සහ මිත්‍රත්වය ලබා දෙන්න පොරොන්දු වෙනවා.

එහෙත් ඔහු සිරකරුවන් මුදාහැරීම ගැන නොසතුටු වන රජු සහ රජුගේ චැම්පියන් ඔහු සමඟ විරසක වනවා. තම පෙම්වතිය හමුවීමට එන රොඩ්රිගෝ හට අනාගත මාමන්ඩිය හමු වී ඇතිවන ද්වන්ද සටනේ දී, රජුගේ චැම්පියන් මිය යනවා.

සිය පියා මැරීම නිසා, ෂිමේනා පත්වන්නේ දෙගිඩියාවකට. මිය ගිය පියාගේ දියණිය වශයෙන් ඇය සිය පෙම්වතා ගෙන් පළිගත යුතු වනවා. එහෙයින් රොඩ්රිගෝ හට ප්‍රේමිය අහිමි වනවා.

ඒ අතර, ස්පාඤ්ඤ රජුහට අභියෝගයක් එල්ල වනවා. සතුරු රටක චැම්පියන් අභියෝග කරන අතර, ඔහුට මුහුණ දීමට ඉදිරිපත් වන්නේ, රොඩ්රිගෝ පමණයි. "තොප කවුදැ"යි රජු, විමසූ විට ඔහු නොපැකිළව පවසනවා, "මම තමයි ඔබගේ චැම්පියන් ද්වන්ද සටනකදී මැරුවේ" කියා. ඒ සටන, සාම්ප්‍රදායික ලෙස, යකඩ ඇඳුම් ඇඟලාගෙන, දිගු හෙල්ල ගෙන, අසුන් පිට සිට සිදු කරන ඉතාම අලංකාර සටනක්. එහිදී ෂිමේනා සතුරු නයිට්වරයා ට සිය සහයෝගය දක්වන අතර, රජු ගේ දියණිය වන උරාකා කුමරිය රොඩ්රිගෝ ට සහය දක්වනවා. විය යුතු පරිදි ම රොඩ්රිගෝ එම සටනින් දිනනවා. ඉන් පසු රොඩ්රිගෝ රජු ගේ චැම්පියන් තනතුරට පත් වනවා.

(මේ කොටස ආපහු බලද්දි මට හිතුනෙ, මේ චිත්‍රපටිය ජයන්ත චන්ද්‍රසිරි කළා නං එහෙම, කොයිතරම් ස්ලෝමෝෂන් කෑලි තියෙයිද කියල...)

ඉන් පසු මට මතක හැටියට එල්ල වන තවත් අභියෝගයකට ‌අනුව රොඩ්රිගෝ රජුගේ හමුදාව රැගෙන සතුරු පෙරමුණට යනවා. ඒ යනවිට ඔහු රජතුමාගෙන් එක් ඉල්ලීමක් ඉල්ලනවා. ඒ, තමා ජයගෙන ආවොත්, ෂිමේනා තමාට විවාහ කර දෙන ලෙස.

විය යුතු පරිදි ම රොඩ්රිගෝ එම සටනින් ජය ගෙන ආපසු අවුත්, ෂිමේනා විවාහ කරගන්නවා. විවාහයෙන් පසුව වුණත් ෂිමේනා ගේ පළිගැනීමේ ‌ආකල්පය නවතින්නේ නෑ. ඇය ඔහුට ප්‍රේම කරන තරමට ම ද්වේෂ කරනවා. (මේ සංකීර්ණ චරිතයට සාධාරණයක් ඉටු කිරීමට සමත් වන්නේ මගේ අදහසේ හැටියට සොෆියා ලොරේන් ම පමණයි.)

ඒ අතර මහළු ෆර්ඩිනන්ඩ් රජු මිය යනවා. වැඩිමහල් පුත් කුමරා දෙ වන සැන්චෝ නමින් රාජ්‍යත්වයට පත් වන අතර, ඔහු තම සොහොයුරා වන ඇල්ෆොන්සෝ කුමාරයා ඝාතනය කිරිමට තැත් කරනවා. එහිදී ඉහතින් ද සඳහන් කළ රජ කුමරිය පීඩිතයා ආරක්ෂා කරන අතර, රොඩ්රිගෝ ට ඊට සහාය වන ලෙස දන්වනවා.

එම සිදුවීම් මාලාවේ දී නව රජු ඝාතනය වන අතර, බාල කුමාරයා රජු ලෙස උත්සවාකාරයෙන් කිරුළු පළඳින්නට සූදානම් වනවා. එම උත්සවයට පැමිණෙන රොඩ්රිගෝ නව රජු ගෙන් ඉල්ලා සිටිනවා, සිය සහෝදරයාගේ ලේ සම්බන්ධව තමා වගකිවයුතු නැති බව බෛබලය මත අත තබා දිවුරන ලෙස.

එහි දී ඇල්ෆොන්සෝ කුමාරයා කෝප වනවා. නමුත් රොඩ්රිගෝ බලහත්කාරයෙන් රජුගේ අත ගෙන බෛබලය මත තබා දිවුරුම ගන්නවා.

රජු දිවුරූ පසු ඔහු ඉදිරියේ දනින් වැටෙණ රොඩ්රිගෝ සිය පූර්ණ පක්ෂපාතීත්වය රජුට පුද කරනවා. එහෙත් කෝපයෙන් සිටින රජු, රොඩ්රිගෝ රටින් පිටුවහල් කරනවා.

පිටුවහල් ව යන අතරේ දී තමයි රොඩ්රිගෝ ට සිය ‌භාර්යාවගේ ප්‍රේමය සහ සහයෝගය ලැබෙන්නේ. ඒ වනවිට ඔවුන්ට දියණියන් දෙදෙනෙකු (මට මතක හැටියට) සිටිනවා.

පිටුවහල්වුණු රොඩ්රිගෝ හට මිත්‍රතත්වය දක්වන්නේ, ඔහු මුලින් නිදහස් කළ අන්දලුස් ජාතිකයන්. ඔවුන් සමඟ පුළුල් සන්ධානයක් ඇති කරගන්නා රොඩ්රිගෝ හෙවත් සිඩ්, තුර්කි ආක්‍රමණයට එරෙහිව සටන් කර, ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ලෙවාන්තය සහ අයිබීරියානු අර්ධද්වීපය යටත් කරගන්නවා. අවසානයේ වැලෙන්සියා බලකොටුව අල්ලාගන්නා ඔහුට, එහි දී අන්දලුස්වරයෙක් කියනවා, "ඔබ දැන් වැලෙන්සියාවේ රජ." කියා. නමුත් සිඩ්, වැලෙන්සියාවේ කිරුළ ඇල්ෆොන්සෝ රජු වෙත යවනවා.

තුර්කි සටන්වලින් පරාජය වෙමින් සිටි ඇල්ෆොන්සෝ රජු අවසානයේ සිඩ් ගේ රාජපාක්ෂිකභාවය සහ සෘජු ගුණය හැඳිනගෙන ඔහු වෙත එනවා. නමුත් ඔහු එන්නේ කලින් දා සටනින් මාරාන්තික තුවාල ලබා සිටින සිඩ් වෙතයි. පසුවදා සටන, තම රජුත් සමඟ එක්ව කිරීමට හැකි වනු ඇතැයි යන ප්‍රීතියෙන් සිඩ් එදා රෑ මියයනවා. පහුවදා සටන ස්පාඤ්ඤ අන්දලුස් හමුදා ජයගන්නේ, සිඩ් ගේ මළ සිරුර, නයිට් ඇඳුමින් සරසා, කොන්දට යකඩ පටි සවිකර, අශ්වයා පිට සවිකර, සටන් පෙරමුණට ගෙන යමින්.

මේ සිනමා පටය මා මුලින් ම දුටුවේ කළු සූදු රූපවාහිනියෙන්. ටීඑන්එල් සේවය ආරම්භ වූ අලුත, ඒරියල් ඒකට තඹ සහ ඇලුමිනියම් කම්බි පුරුද්දා, වහලයේ පරාල අතරින් ඇද, සුදු පැහැ තිත් ගොඩක් මැද්දෙන්.

චිත්‍රපටය අවසන් වී පැය බාගයක් පමණ යන තුරු දිගු සුසුම් හෙළමින් එහි අන්තර්ගතය මෙනෙහි කළා මට මතකයි.

සිඩ් ඇති කළ ස්පාඤ්ඤ අන්දලුස් සංස්කෘතික මුසුව, අදටත් අන්දලුස් සහ ෆ්ලැමෙන්කෝ සංගීතය ඔස්සේ අපට අත්විඳින්න පුළුවන්. ස්පාඤ්ඤ ගිටාර් හඬ සමඟ මුසුවුණු අරාබි ඩ්‍රම් සහ ගැඹුරු ගායනා ශෛලීන් මනසට ඇති කරන්නේ අපූර්ව ස්පර්ශයක්.

මෙතැන, එල් සිඩ් සම්පූර්ණ චිත්‍රපටය තිබෙනවා.

එල් සිඩ් විත්‍රපටය ගැන අයිඑම්ඩීබී දත්ත පද්දතියේ සම්පූර්ණ විස්තර තියෙනවා.