කාලිදාස ජාමෙ බේරගත්ත හැටි

කාලිදාස ගැන මුල්ම කතාව ආටිකල්ස් බ්ලොගේ තිබ්බා දැක්කා. ඒ දැකලා සංස්කෘත සාහිත්‍ය ප්‍රේමී ඩ්‍රැකියට කසන්න ගත්තා. ඉතිං මේ කොට කතාව දාන්න හිතුනා බ්ලොගේ පාළුව යන්නත් එක්කම.

කාලිදාස කවියා සේවය කළේ භෝජ රජතුමාගෙ රාජ සභාවෙයි. ඒ රාජ සභාවෙ හිටිය කවියන් හැමෝටම වඩා දක්ෂතා පෙන්නපු නිසා රාජ සභාවෙ හිටිය ගොඩක් දෙනා කාලිදාසට හිත යටින් නුරුස්සන ගතියක් තිබ්බා. දවසක් අනිත් කවියො සෙට් එකක් එකතු වෙලා කාලිදාසට සිරා මඩක් ගහන්න කල්පනා කළා. ඒකට ඒ කෂ්ඨිය හොයාගත්තා මෙලෝ හසරක් දන්නැති මෝඩ බමුණෙක්ව. එයාට සල්ලිත් දීලා, ගෝළයො කියන්න පුළුවන් ළමයි ගොඩකුත් සෙට් කරලා, අගනුවරට එව්වා. එයාට කියන්න කිව්වා මම තමයි කාලිදාසගෙත් ගුරු තුමා කියලා.

ඉතින් අර අහිංසක බමුණත් ලණුව කාලා, අගනුවරට ආවා. දවසකින් විතර කාලිදාසටත් ආරංචි වුණා එයාගෙ ගුරුවරයා ‍කියාගත්ත කෙනෙක් ඇවිත් ඉන්නවයි කියලා. කාලිදාස ගියා එයාව බලන්න. ගියාම තමයි දැනගත්තෙ මේ ජීවිතේටවත් දැකපු නැති බොරු ගුරුතුමෙක් කියලා.

කාලිදාස එතන හිටිය ගෝළයින්ට කිව්වලු, මට මගෙ ගුරුතුමත් එක්ක ප්‍රයිවට් එකේ කතා කරන්න ඕනෙ කියලා. ගෝළයො ටික එහෙට මෙහෙට උනාට පස්සෙ, කාලිදාස ඇහුවලු මොකද්ද මේ කරන වැඩේ තෙරුම කියලා. ගුරුතුමත් කිව්වලු, 'අනේ මන්දා මහත්තයෝ, මේ කට්ටිය මට ගෙවනවා, මාත් ඉතින් කියන විදිහට කරනවා' කියලා.

කාලිදාස කිව්වලු, 'හොඳා කමක් නෑ. ඔයාට සමහර විට රාජසභාවටත් ගෙන්නයි. එතෙන්දි ප්‍රශ්නයක් ඇහුවොත් උත්තර දෙන්න යන්නෙ නැතුව මට අත දික් කරන්න. මං උත්තර දෙන්නම්' කියලා.

ඒ කිව්වා වගේම පහුවදා අර ගුරුතුමාව රාජසභාවට කැ‍‍ඳෙව්වලු. කියන්න එපැයි, භෝජ රජතුමා බොහොම සම්භාව්‍ය, උගත්, විචාර ශීලී රජෙක්. ගුරුතුමා යනකොට රාජසභාවෙ පොඩි පහේ විවාදයක්ලු. රජතුමත් අර ගුරුතුමා ආව ගමන් විවාදයට මාතෘකා වෙච්ච ප්‍රශ්නෙ එයාගෙන් ඇහුවලු.

'රාවණා' කියලා ලියද්දි, සමහරු මුර්ධජ 'ණ' කාරයත්, සමහරු දන්තජ 'න' කාරයත් යොදනවා. හරි අකුර මොකද්ද? කියලා. (මං එතන හිටියනං නලීන් දිහාට අත දික් කරනවා)

ගුරුතුමාට එකපාරටම 'මොකද්ද මේ ගිණිගෙඩිය' කියලා කල්පනා වෙලා, දුන්නලු කැරකිලා යන්න උත්තරයක්. පොර කිව්වලු, '‍ඔය දෙකම වැරදියි. රාභණ කියන එකයි හරි' කියලා. ඊට පස්සෙ මතක් වුනාලු කාලිදාසට අත දික් කරන්න.

කාලිදාසත් නැගිට්ට ගමං කිව්වලු,

භකාරහ් කුම්භකර්ණෙච
භකාරෂ්ඨ විභීෂණෙ
තයෝර් ජ්‍යෙෂ්ඨ කුලශ්‍රේෂ්ඨ
භකාරං කිං න විද්‍යන්තෙ

කියලා.

කාලා වරෙංකො. මොකද්ද මේ ‍ශ්ලෝකෙ තේරුම?

'කුම්භකර්ණට 'භ' යන්නක් ඇත
විභීෂණටක් 'භ' යන්නක් ඇත
‍ඒ දෙන්නාටම වැඩිමල්, ගෙදර ලොක්කට
'භ' යන්නක් නැතිවෙන්නෙ කොහොමද?

ඕං ඔහොමයි කාලිදාසගෙ ස්ථානෝචිත ප්‍රඥාව.

මට නං මේ කතාව, අපේ දේශපාලනයෙ මූලික හරය එක්ක සෑහෙන සම්බන්ධයක් ‍තියෙන බව පේනවා.

ප/ලි

ඩ්‍රැකියා මේ ටිකේ ගෙදර වැඩ නිසා හිර වෙලා හිටියා. ඩ්‍රැකියා දිගටම ලියාවි. මේ පැත්ත අත නොහැර එන හැමෝටම ඩ්‍රැකියාගේ ප්‍රණාමය!

21 බීච් පාටියට බෙල්ල කඩාගෙන හරි එන්නයි අදහස. ජීවිතේට දැකපු නැති ඩ්‍රැකියාගේ හෘදයංගම යාළුවන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් එදාට අඳුනගන්න පුළුවන් වේවි කියලා හිතනවා.