උතුරුකරයේ වැසියන් ඔවුන්ගේ වෙළෙඳ බඩු ද සමඟ පැමිණ වොල්ගා ගඟ අසබඩ වාඩි ලා ගන්නා ආකාරය මම මගේ ඇස් දෙකෙන් ම දුටුවෙමි. එතරම් යෝධ මිනිසුන් මම ඊට පෙර දැක නැත්තෙමි. ඔවුහු තල් ගස් සා උස් වූ අතර, රත් පැහැයට හුරු සමකින් යුක්ත වූහ. ඔවුහු යට ඇඳුම් හෝ කෆ්තාන් ඇන්දේ නැති අතර, ඔවුන’තර වූ පිරිමි රළු රෙද්දක් උරහිස හරහා ඒකාංශ කොට දමා ගෙන සිටියේ එක් අතක් නිදහස් වන පරිදි ය.
සෑම උතුරු වැසියෙක් ම පොරොවක්, කිණිස්සක් සහ කඩුවක් රැගෙන ගිය හ. මේ ආයුධ නොමැතිව ඔවුහු කිසිම විටෙක දකින්නට හැකි නො වූහ. ෆ්‍රෑන්ක් හුරුවට තනන ලද ඔවුන්ගේ කඩුපත් පුළුල් වූ අතර, එහි රැළි සහිත රේඛා වැටී තිබුණි. ඔවුන්ගේ සෑම මිනිසෙක් ම ඇඟිලි තුඩුවල සිට ගෙල දක්වා, ගස්, සතුන් සහ වෙනත් දේවල පින්තූර පච්ච කොටා ගෙන සිටිය හ.
ගැහැණුන් ඔවුන්ගේ පපුව මත සවි කර ගත් මංජුසාවක් පැලඳ සිටිහය. මෙය ඔවුන්ගේ ස්වාමි පුරුෂයන් සතු ධනය හෝ සම්පත් අනුව, යකඩෙන්, තඹෙන්, රිදියෙන් හෝ රනින් තනන ලද්දක් විය. මෙම මංජුසාවට සවි කරන ලද මුද්දක් සහ ඒ මත කිණිස්සක් විය. ඔවුහු ගෙළෙහි රන් සහ රිදී දම්වැල් පැලැන්ද හ.
ඔවුහු දෙවියන් විසින් නිර්මාණය කළ පිළිකුල් සහගත ම ජාතිය වූහ. ඔවුහු මළ පහ කිරීමෙන් පසු පිස දා ගත්තේ නැත, රාත්‍රියේ අපවිත්‍ර වීමෙන් පසු සෝදා ගත්තේ ද නැත. මෙයින් ඔවුහු වල් බූරුවන්ට වඩා උසස් නො වූහ.
ඔවුහු සිය රට සිට පැමිණ, ඔවුන්ගේ යාත්‍රා වොල්ගා නම් මහා නදියේ නැංගුරම් ලා, එහි ඉවුරුවල විශාල දැව මය නිවාස තනති. ඒ එක් එක් නිවාසයක අඩු හෝ වැඩි වශයෙන් දහ දෙනෙක් හෝ විසි දෙනෙක් හෝ වාසය කරති. සෑම මිනිසෙකුට ම කවිච්චියක් ඇති අතර, ඔහු එහි තමන් විකිණීමට තබා ගෙන සිටින රූමත් තරුණියන් සමඟ වාඩි වී සිටීයි. ඔහු, තම මිතුරෙකු බලා සිටිය දී එම තරුණියකගේ පහස ලැබීමට නො සිතනු ඇත. ඇතැම් විට ඔවුන් කිහිප දෙනෙකු, එකම වෙලාවේ ඔවුනො’වුන් බලා සිටිය දී, මෙසේ හැසිරෙන අවස්ථා ද ඇත.
විටින් විට වෙළෙන්දෙක් තරුණියක් මිල දී ගැනීමට මෙම නිවසක් තුළට යන විට, ඇගේ ස්වාමියා ඇය වැළඳ ගනිමින් සිටියේ නම්, ඔහු තම කැමැත්ත සම්පූර්ණ කර ගන්නා තුරු ඇය වෙළෙන්දා ට දීමට අදහස් නො කළ ද, එය ඔවුන’තර එතරම් සැලකිය යුත්තක් නොවේ.
සෑම උදෑසනක ම වහල් කෙල්ලක් වතුර බඳුනක් ගෙන’වුත් ඇගේ ස්වාමියා ඉදිරිපිට තබයි. ඔහු එයින් තම මුහුණ ද, අත් ද, හිස ද සෝදා, බඳුනට ඉහළින් හිස පීරා ගනියි. ඉන් පසු ඔහු තම නාසය පිරිසිදු කර, බඳුනට කෙළ ගසයි. මෙසේ තමා මත ඇති කුණු සියල්ල ඔහු වතුරට එක් කරයි. ඔහු තම කාර්යය අවසන් කළ විට වහල් කෙල්ල එම බඳුන ඊ ළඟට සිටින මිනිසා වෙත ට ගෙන යයි. ඔහු ද ඉහත කී සියල්ල සිදු කරයි. එසේ ඇය නිවසේ සිටින සියලු දෙනා ම තම නාසය පිරිසිදු කර, බඳුනට කෙළ ගසා, තම මුහුණ සහ හිස සෝදා ගන්නා පිණිස වතුර බඳුන එකිනෙකා වෙත ගෙන යයි.
මම මගේ ම දෑසින් දැක ඇති අන්දමට මෙය උතුරු වාසීන් අතර පවතින සාමාන්‍ය හැසිරීමයි. නමුත් අප ඔවුන් අතරට ගිය කාල වකවානුව මේ යෝධ මිනිසුන් අතර අසතුටුදායක බවක් පැවතුණි. එහි ස්වභාවය මේ ලෙස ය:
ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන නායකයා වූ විග්ලිෆ් නමැත්තා රෝගාතුර වී තිබුණි. ඔහු රඳවා තිබුණේ වාඩි බිමෙහි ඈතින් පිහිටි ගිලන් කූඩාරමක ය. ඔහුට පාන් සහ වතුර සපයා තිබුණි. මේ සම්පූර්ණ කාලය තුළ කිසිවෙක් ඔහු බලන්නට හෝ ඔහුට කතා කිරීමට අසලට ගියේ නැත. ඔහු රැක බලා ගැනීමට වහලෙක්වත් සිටියේ නැත. මිනිසෙක් තම ශක්තියෙන් ම රෝගාබාධයන්ගෙන් සුව පත් විය යුතු බව උතුරු මිනිසුන් විශ්වාස කිරීම මීට හේතුවයි. ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් විශ්වාස කළේ විග්ලිෆ් නැවත තමන් හා එක් වීමට වාඩි බිමට නො පැමිණෙනු ඇති බවත්, ඒ වෙනුවට ඔහු මියයනු ඇති බවත් ය.
ඔවුන් අතරින් වංශවත් තරුණයෙකු වූ බුලිවයිෆ් ඔවුන්ගේ නායකයා හැටියට තෝරා ගෙන තිබුණි. නමුත් රෝගාතුර වූ ප්‍රධානියා තවමත් පණ පිටින් සිටි හෙයින් නව නායකයා නිල වශයෙන් පිළිගැනීමට හැකි වූ යේ නැත. අප ඔවුන් වෙත පැමිණි වකවානුවේ ඔවුන් අතර පැවති අපහසුතාවට හේතුව වූයේ එය යි. එසේ වුවත්, වොල්ගා අසබඩ වාඩි ලා සිටි මිනිසුන් අතර ශෝක වීමක් හෝ හඬා වැලපීමක් දක්නට නො ලැබුණි.
ආගන්තුකයන්ට අනුග්‍රහ දැක්වීමේ කාර්යය කෙරෙහි උතුරු වැසියෝ ඉහළ වැදගත්කමක් ලබා දෙති. ඔවුහු සෑම ආගන්තුකයෙකුට ම උණුසුම්ව ආචාර කරති, ආගන්තුක සත්කාර කරති, යෙන් ද, නොසෑහෙන තරම් ආහාර සහ ඇඳුම් ද සපයති. අධිපතියෝ සහ වංශවත්තු ඉතා උසස් ලෙස ආගන්තුක සත්කාර කිරීමේ ගෞරවය වෙනුවෙන් තරග කරති. අපගේ තවලම් කණ්ඩායම බුලිවයිෆ් වෙතට පමුණුවන ලද අතර, අප වෙනුවෙන් මහා භෝජන සංග්‍රහයක් පවත්වන ලදි. එහි ප්‍රධානත්ව බුලිවයිෆ් විසින් ම හොබවන ලද අතර, ඔහු උස, ශක්තිමත් මිනිසෙකු බව ද, ඔහුගේ සමත්, කෙස් සහ රවුළත් පිරිසිදු සුදු පැහැ වූ බව ද, මම දුටුවෙමි. ඔහුගේ ඉරියව්වලින් නායකයෙකුගේ ලක්ෂණ පෙනෙන්නට තිබුණි.
භෝජන සංග්‍රහයේ අරමුණ ගෞරව කිරීම වූ බව හඳුනාගත් අපි කණ්ඩායම ආහාර රස විඳින බව පෙන්වූයෙමු. එහෙත් එහි වූ කෑම රළු වූ අතර, භෝජන සංග්‍රහය පවත්වන ලද්දේ කෑම සහ බීම විසි කර ගනිමින්, මහ හඬින් සිනාසෙමින් සහ විනෝද වෙමිනි. මේ රළු භෝජනය අතර’තුර වංශවතෙකු තම සහචරයන් ඉදිරිපිට ම වහල් කෙල්ලක සමඟ සිමාවකින් තෙරව විනෝද වීම ද සාමාන්‍ය දෙයක් විය.
මෙය දුටු මම ඉවතට හැරී “දෙවියන්ගේ සමාව අයදිමි” යි කීමි. මගේ චකිතය ගැන උතුරු වැසියෝ මහ හඬින් සිනාසුණ හ. ඔවුන්ගෙන් කෙනෙකු මට පරිවර්තනය කර දෙමින්, එසේ විවෘතව විනෝද වන අවස්ථා පිළිබඳ දෙවියන් සතුටු වන බව කීවේ ය. “අරාබිකාරයන් වන නුඹලා නාකි ගෑණු වගෙයි. සජීවී බව දකින විට නුඹලා වෙවුලනවා.” යි ඔහු මට කීවේ ය.
මම පිළිතුරු දෙමින්, “මම නුඹලා අතර ආගන්තුකයෙක්. අල්ලාහ් මට ධාර්මිකව ජීවත් වීමට මග පෙන්වාවි” යි කීවෙමි.
එය ඔවුන්ගේ සිනාව වැඩි කිරීමට හේතු විය. එහෙත් ඔවුන්ට එහි විහිළුවක් පෙනුණේ කොතැන දැයි මට තේරුම් ගත නො හැකි විය.
උතුරු වැසියන්ගේ සම්ප්‍රදාය යුධ ජීවිතය කෙරෙහි ගරු කරන්නක් විය. ඇත්තෙන් ම මේ විශාල මිනිස්සු අනවරතයෙන් සටන් කරති. ඔවුන් කවදා වත් ඔවුනො’වුන් අතර හෝ ඔවුන් වැනි වෙනත් ගෝත්‍ර අතර හෝ සාමයෙන් සිටියේ නැත. ඔවුන්ගේ යුද්ධ සහ නිර්භීත බව ගැන ගීත ගායනා කරන ඔවුහු, රණ ශූරයෙකු ලෙස මියයාම ඉහළ ම ගෞරවය ලෙස සලකති.
බුලිවයිෆ්ගේ භෝජන සංග්‍රහයේ දී ඔවුන්ගේ සාමාජිකයෙක් ගායනා කළ නිර්භීත බව සහ සටන් පිළිබඳ ගීතයක් ඔවුහු බොහෝ සේ රස වින්ද හ. එහෙත් ඊට සහභාගි වූයේ කීප දෙනෙකි. උතුරු මිනිසුන්ගේ සැර බීම ඔවුන් තිරිසනුන් සහ ගාල කඩා ගත් බූරුවන් බවට පත් කළේ ය. ගීතය මැද හරියේ දී යමෙක් සුරතාන්තයට පත් වූ අතර, රණශූරයන් දෙදෙනෙකු මත් වී ඇත කර ගත් කලහයක් මාරාන්තික සටනක් බවට පත් විය. ගායකයා මේ කිසිම අවස්ථාවක් ඔහුගේ ගායනයට බාධාවක් කර ගත්තේ නැත. ඇත්තෙන් ම විසි වී ආ ලේ පහරක් ඔහුගේ මුහුණට වැටෙනු මම දුටුවෙමි. එහෙත් ඔහු එය පිස දැම්මේ, ගායනය මොහොතකට වත් නතර නො කරමිනි.
මෙය මම ඉමහත් සේ අගය කළෙමි.
සෙසු පිරිස සේ ම බීමත් වූ බුලිවයිෆ්, මා ඔවුන් වෙනුවෙන් ගීයක් ගැයිය යුතු යැයි අණ කළේ ය. ඔහු එය උදක් ම බල කර සිටියේ ය. ඔහු කුපිත කිරීමට අකමැති වූ මම කෝරානයෙන් පද කීපයක් ගායනා කළෙමි. පරිවර්තකයෙක් එය පදයෙන් පදය නෝර්ස් භාෂාවට පරිවර්තනය කරන ලදි. ඒ සඳහා මට ලැබුණේ, ඔවුන්ගේ කවටයා ලබන ප්‍රශංසාවට නො වැඩි සැලකිල්ලකි. පසුව මම අල්ලාහ් වෙතින්, ශුද්ධ වූ වචන එසේ භාවිත කිරීම ගැනත්, පරිවර්තනය වෙනුවෙනුත් ක්ෂමාව අයැදීමි. පරිවර්තනය අරුත් සුන් වූවක් බව මට දැනුණි. ඒ පරිවර්තකයා ද බීමත් ව සිටි හෙයිනි.
අපි උතුරු වැසියන් සමඟ දින දෙකක් ගත කළෙමු. අපි පිට ව යාමට සිතා සිටි උදෑසන, ප්‍රධානියා වූ විග්ලීෆ් මිය ගිය බව පරිවර්තකයා අපට දැන්වීය. ඉන් පසු සිදු වන දේ කුමක්දැයි දැක ගැනීමට මම අදහස් කළෙමි.
පළමුවෙන්, ඔවුහු ඔහු දෙණක තැන්පත් කළහ. ඒ මත්තෙහි වහලයක් ඉදි කෙරුණි. ඒ දින දහයක් පුරාවට මළහු වෙනුවෙන් ඇඳුම් කපා මැසීම සඳහා ය. ඔවුහු මළ තැනැත්තා සතු වූ භාණ්ඩ ද ගෙනැවිත්, ඒවා කොටස් තුනකට බෙදූ හ. එයින් පළමු කොටස ඔහුගේ පවුලට ය; දෙවැනි කොටස, ඔහු වෙනුවෙන් සකස් කළ ඇඳුම් පැලඳුම් සඳහා විය; තරුණියක් ස්වේච්ඡාවෙන් මිය යාමට සහ ඇගේ ස්වාමියා සමග ආදාහනය කරනු ලැබීමට ඉදිරිපත් වන දිනය සඳහා, ඔවුහු තෙවැනි කොටසින් සැර පානයන් මිලට ගත් හ.
ඔවුන් වයින් භාවිත කළේ උමතුවෙන් මෙනි. මම දැනට මත් කියා ඇති පරිදි ඔවුහු දිවා රෑ දෙකෙහි ම බීමත් වූහ. යමකු අතෙහි වූ කුසලානයක් සහිත ව මිය ගියේ කලාතුරකින් නොවේ.
විග්ලීෆ් ගේ පවුලේ අය ඔහුගේ කෙල්ලන් සහ වහලුන්ගෙන්, “ඔහු සමඟ මැරෙන්නේ නුඹලා අතරින් කවුදැ” යි ඇසූහ. ඔවුන් ගෙන් එකියක් “මම” යි කීවාය. ඒ වචනය පිට වූ වේලාවේ සිට ඇය තව දුරටත් නිදහස් තැනැත්තියක නො වීය. ඒ වචනය ආපසු ගැනීමට, ඇයට අවසර නැත.
එසේ ඉදිරිපත් වූ කෙල්ල, එතැන් සිට තවත් කෙල්ලන් දෙදෙනෙකු භාරයට පත් කෙරුණි. මොවුන්ට ඇය බලා ගන්නට සිදු වූ අතර, ඇය පසුපස යාමටත්, අවස්ථානුකූලව ඇගේ පා සේදිමටත් සිදු විය. අනික් අය මිය ගිය තැනැත්තාගේ කටයුතුවල හෙවත් ඔහුට ඇඳුම් කැපීමෙහිත්, වෙනත් අවශ්‍ය දේ පිළියෙල කිරීමෙහිත් නිරත වූ හ. මේ කාල සීමාව පුරා ම අර කෙල්ල බොමින් සහ ගී කියමින් ප්‍රීතිමත්ව සහ සැහැල්ලුවෙන් ගත කළා ය.
මේ කාලය තුළ, මී ළඟ රජු හෙවත් නායකයා වීමට සිටි බුලිවයිෆ් නම් වංශවත් තරුණයා හට තෝර්කල් නම් එදිරිවාදියෙක් ඉදිරිපත් විය. මා ඔහු දැන සිටියේ නැත. ඔහු කැත, කලහකාරී අයෙක් මෙන් ම, මේ රතු වන් පැහැපත් ජාතිය තුළ සිටි අඳුරු වන් මිනිසෙක් විය. ඔහු නායකයා වීමට රහසින් තැත් කළේ ය. මේ සියල්ල මා දැන ගත්තේ පරිවර්තකයා වෙතිනි. මන්ද යත්, අවමංගල උත්සවයට සූදානම් වෙමින් සිටි මිනිසුන් අතර සම්ප්‍රදායට පිටින් කිසිවක් සිදු වන බවට පෙන්නුම් කෙරුණු කිසිදු සලකුණක් නො වූ හෙයිනි.
බුලිවයිෆ් මිය ගිය තැනැත්තාගේ පවුලේ සාමාජිකයෙක් නොවූ හෙයින්, ඔහු අවමඟුල මෙහෙයවූයේ නැත. පවුලේ අය පමණක් අවමඟුල් කටයුතු සූදානම් කිරීම නීතියක් විය. බුලිවයිෆ් සැමරීම් සහ සාමාන්‍ය විනෝදවීම් සඳහා පමණක් සහභාගී විය. රාත්‍රි භෝජන සංග්‍රහයේ දී හැරුණු විට ඔහු රජු වශයෙන් හැසිරුණේ නැත. භෝජන සංග්‍රහයේ දී පමණක් ඔහු රජු වෙනුවෙන් වෙන් කෙරුණු උස් ආසනයේ වාඩි විය.
ඔහු අසුන් ගත්තේ මේ ආකාරයෙනි: උතුරු වැසියෙක් සැබැවින් ම රජු බවට පත් වූ විට, ඔහු භෝජන මේසයේ මුල ම පිහිටුවන ලද, ගලින් තනන ලද අත් ඇඳි සහිත විශාල ගල් ආසනයේ වාඩි වෙයි. විග්ලිෆ්ගේ ආසනය ද එවැන්නක් විය. එහෙත් බුලිවයිෆ් එහි වාඩි වූයේ සාමාන්‍යයෙන් මිනිසෙකු වාඩි වන ආකාරයට නොවේ. ඒ වෙනුවට ඔහු වාඩි වූයේ එහි අත් ඇන්දක් මත ය. ඔහු පමණට වඩා බීමත් වූ විට හෝ මහ හඬින් සිනා සුණු විට එතැනින් බිමට ඇද වැටුණි. විග්ලීෆ් භූමදානය කරන තෙක් ඔහු එම ආසනයේ වාඩි නො වීම සම්ප්‍රදාය විය.
මේ සියලු කාලය තුළ තෝර්කල් රහසින් යමක් සැලසුම් කළ අතර, අනිකුත් අධිපතියන් සමඟ මන්ත්‍රණය කළේ ය. මා මන්ත්‍රකාරයෙකු හෝ මායා කාරයෙකු වූ බවට ඔවුන් සැක කරන බව දැන ගන්නට ලැබී මම මහත් අපහසුතාවට පත් වීමි. මේ කතා විශ්වාස නො කළ පරිවර්තකයා, විග්ලීෆ් මියයාමට සැලැස්වූයේ මා බවත්, බුලිවයිෆ් මී ළඟ නායකයා වීමට ද කරුණු සැලැස්වූයේ මා බවත්, තෝර්කල් කියූ බව මට කීවේ ය. එහෙත් ඇත්තෙන් ම, ඒ කිසිවකට මම කොටස් කාරයෙක් නො වූයෙමි.
දින කීපයකට පසුව, ඉබ්න්-බස්තු ද, ටාකින් සහ බාර්ස් ද ඇතුළු මගේ කණ්ඩායමට පිටත් වී යාමට මම අවසර ඉල්ලුවෙමි. නමුත් උතුරුකර වාසීන් අපට පිට වී යාමට අවසර නො දෙමින්, අපි අවමඟුල් උත්සවය වෙනුවෙන් නතර වී සිටිය යුතු බව කියමින්, ඔවුන් නිතර ම රැගෙන යන කිණිසි උරුක් කර ගෙන තර්ජනය කළ හ. එහෙයින් අපි නතර වීමු.
විග්ලීෆ් සහ කෙල්ල ගින්දරට බිලි දෙන දිනය උදා වූ විට, ඔහු ගේ යාත්‍රාව ගං ඉවුර මතට අදින ලදි. බර්ච් සහ වෙනත් ලීවලින් තනන ලද මුලුවලට තබන අඩ සහ මිනිසුන් නිරූපණය කිරීමට තනන ලද දැව පිළිරු ද, එය වටා තබන ලදි.
ඒ අතරතුර මිනිසුන්, මට තේරුම් ගත නොහැකි වූ වචන කියමින් ඒ මේ අත යන්නට වූහ. උතුරු වැසියන්ගේ භාෂාව සවනට අප්‍රිය සහ තේරුම් ගැනීමට දුෂ්කර එකකි. මියගිය නායකයා ඒ වන විටත් ඈතින් පිහිටි ඔහුගේ දෙණෙහි සතපා තිබුණි. ඊ ළඟට ඔවුහු කවිච්චියක් ගෙනවුත්, යාත්‍රාව තුළ තබා, ග්‍රීක රන් රෙද්දකින් ආවරණය කළ හ. ඒ රෙද්දෙන් ම කරන ලද කොට්ට ද එහි තබන ලදි. ඉන් පසු එතැනට ආවේ කැත මහළු ස්ත්‍රියකි. ඔවුහු ඇය, මරණයේ දේව දූතිකාව යැයි හැඳින්වූහ. ඇය එහි පැමිණ කවිච්චිය මත පෞද්ගලික භාණ්ඩ විසුරුවා හැරියා ය. මළ ඇඳුම් මැසීමට සහ අනෙක් සියලු කළමනා පිළියෙල කිරීමට ඇය සහභාගී වූ අතර, කෙල්ල මැරීමට නියමිත ව තිබුණේ ද ඇය වෙත ය. මම ඈ මගේ දෑසින් දුටුවෙමි. ඇය අඳුරු පැහැ, මිටි තරබාරු, කුදු ගැසුණු තැනැත්තියක් වූවා ය.
ඔවුහු දෙන වෙත පැමිණි විට, එහි වහලය ගළවා, මළ මිනිසා පිටතට ඇද ගත් හ. එවිට ඔහු සෑහෙන තරම් කළු පැහැයට හැරී ඇති බව මම දුටුවෙමි. එරට පැවති අධික ශීතල ඊට හේතු විය. ඔවුහු දෙණ තුළ ඔහු අසලින් සැර බීම, පලතුරු සහ ලූට් නම් වීණාවක් තබා තිබුණි. ඒවා ද එළියට ගන්නා ලදි. සමේ පැහැය හැරුණු කොට, විග්ලීෆ් ගේ පෙනුම වෙනස් නො තිබුණි.
බුලිවයිෆ් සහ තෝර්කල් එක ළඟින් පෙළට සිට ගෙන සිටි අතර, අවමඟුල් උත්සවය පුරා ඔවුන් මිතුරන් බව ප්‍රදර්ශනය කරනු මම දුටුවෙමි. නමුත් ඔවුන්ගේ ඒ පෙනුමෙහි කිසිදු සත්‍යතාවක් තිබුණේ නැති බව පැහැදිලි ව පෙනුණි.
විග්ලීෆ් නම් මියගිය රජු හට මේ වෙලාවේ දී යට ඇඳුම්, කලිසමක්, බූට් සහ රන් රෙද්දෙන් කළ කෆ්තානයක් අන්දවා ඔහුගේ හිස මත රන් රෙද්දෙන් සාදා සේබල් ලොමින් සැරසූ හිස්වැස්මක් පලඳවන ලදි. ඉන්පසු ඔහු ඔහුගේ යාත්‍රාවෙහි තනා තිබුණු කූඩාරම තුළට රැගෙන ගොස්, ඇතිරිලි දමා තිබූ කවිච්චියේ වාඩි කරවා, නොවැටෙන පරිදි කොට්ටවලින් වට කරන ලදි. එසේ ම ඔවුහු සැර බීම, පලතුරු, සුවඳ තලා හෙවත් බේසිල් ගෙන’වුත් ඔහු අසලින් තැන්පත් කළ හ.
ඉන් පසුව ඔවුහු බල්ලෙකු රැගෙන’විත්, දෙකඩ වන සේ කපා යාත්‍රාව තුළට විසි කළ හ. ඔවුහු මළහුගේ ආයුධ සියල්ල ඔහු අසලින් තැබූ හ. අශ්වයන් දෙන්නෙක් දක්කා ගෙන ආ ඔවුහු, උන් දෙදෙනා දහදිය ගලන තුරු පසු පසින් එලවූහ. ඉන් පසු බුලිවයිෆ් ඉන් එකෙක් තම කඩුවෙන් පහර දී මැරූ අතර, තෝර්කල් අනෙකා මැරී ය. ඔවුහු තම කඩුවලින් අශ්වයන් කෑලිවලට කපමින්, එම කැබලි යාත්‍රාව තුලට විසි කළ හ. බුලිවයිෆ් තම අශ්වයා මැරුවේ වඩා අඩු වේගවත් බවකිනි. එය බලා සිටියවුන්ට සංකේතාත්මක දෙයක් වූ බව පෙනුණ ද, එහි තේරුම මට වැටහුණේ නැත.
හීලෑ හරකුන් දෙදෙනෙකු ඉදිරියට ගෙනැවිත්, කෑලිවලට කපා, යාත්‍රාව තුලට වීසි කරන ලදි. අවසානයේ ඔවුහු කුකුළෙකු සහ කිකිලියක ගෙනැවිත්, මරා, ඔවුන් ද යාත්‍රාවට විසි කළ හ.
මිය ගිය තැනැත්තා සමඟ මිය යාමට කැප වූ තරුණිය මේ අතර, එතැන වූ කූඩාරම් එකිනෙකට ඇතුල් වී පිට වූවා ය. ඒ එක් එක් කූඩාරමේ සිටියවුන් ඇය සමඟ සැතපී, “ඔබේ ස්වාමියාට කියන්න, මම මේ දෙය සිදු කළේ ඔහුට ඇති ආදරය නිසා පමණක් බව” යි කීවෝ ය.
මේ වන විට සවස් කාලය ළඟා වෙමින් පැවතුණි. ඔවුහු, දොරක රාමුවක් වැනි හැඩයකින් යුත්, ඔවුන් කලින් තනා තිබූ දෙයක් මතට ඒ තරුණිය නැංවූවෝ ය. ඇය එහි සිට, මිනිසුන් ඉහළට එසවූ අත් මත තම පාද තැබුවා ය. එසේ මිනිසුන් ඇය, රාමුවට ඉහළින් එසවූහ. ඇය ඇගේ බසින් යමක් කීවා ය. එවිට ඔවුහු ඇය පහළට ගත් හ. නැවතත් ඔවුහු ඇය එසවූහ. ඇය පෙර පරිදි ම යමක් කීවා ය. නැවතත් ඔවුහු තෙ වැනි වතාවටත් ඇය එසවූහ. ඉන් පසු ඔවුහු කිකිළියක ඇගේ අතට දුන් හ. ඇය උගේ බෙල්ල කපා, ඌ ඉවතට විසි කළා හ.
ඇය කළේ කුමක්දැ යි මම පරිවර්තකයාගෙන් ඇසීමි. ඔහු පිළිතුරු දෙමින්, “පළවෙනි වර ඇය කීවේ, ‘අහන්න, මට පේනවා මගේ තාත්තා සහ අම්මා’ කියා; දෙවෙනි වර කීවේ, ‘අහන්න, දැන් මට පේනවා මගේ මියගිය නෑදෑයන් සියලු දෙනා ම අසුන් ගෙන සිටිනවා’ කියා; තුන් වෙනි වර ඇය, ‘අහන්න, එතන මගේ ස්වාමියා ඉන්නවා, පාරාදීසයේ අසුන් ගෙන. පාරාදීසය හරිම ලස්සනයි, හරිම කොළ පැහැතියි. ඔහු සමග ඔහුගේ මිනිසුන් සහ කොල්ලන් ඉන්නවා. ඔහු මට අඬ ගහනවා, මා ඔහු වෙත ගෙන යන්න.’ කීවා” යි කීවේ ය.
ඉන් පසු ඔවුහු ඇය යාත්‍රාව වෙත කැඳවා ගෙන ගිය හ. එතැන දී ඇය තම වළලු දෙක ගළවා මරණයේ දේව දූතිය නම් වූ, තමා මරණයට පත් කරන්නට නියමිත මහලු කාන්තාවට දුන්නා ය. ඇය තමන්ගේ දෙපයේ දමා ගෙන සිටි ආභරණ දෙක ද ගළවා සේවක කෙල්ලන් දෙ දෙනා වෙත යැවුවා ය. ඒ දෙදෙනා මරණයේ දේව දූතිය ගේ දූවරු වූ හ. ඉන් පසු ඔවුහු ඇය යාත්‍රාවට ඔසවා තැබූ හ. නමුත් එහි වූ කූඩාරම වෙත රැගෙන නො ගිය හ.
මෙ’විට පලිහ සහ යෂ්ටි අතින් ගත් මිනිසුන් පැමිණ ඇයට සැර බීම කුසලානයක් දුන් හ. ඈ එය රැගෙන, යමක් ගායනා කොට, එය හිස් කළා ය. ඈ කීවේ, “මෙයත් සමඟ මම මගේ ආදරණීයයන් අත හැර පිටවී යන්නෙමි” යි යන්න බව පරිවර්තකයා මට කීවේ ය. ඉන් පසු තවත් කුසලානයක් ඇගේ අත තබන ලදි. ඇය එය රැගෙන දීර්ඝ ගායනයක් ආරම්භ කළා ය. කැත මැහැල්ල ඇයට තරවටු කරමින්, පමා නො කර කුසලානය හිස් කොට, ඇගේ ස්වාමියා වැතිර සිටින කූඩාරම තුළට යන ලෙස කීවා ය.
මේ වෙලාව වන විට තරුණිය විසඥ වන්නට ආසන්න ව සිටි බව පෙනුණි. ඇය කූඩාරමට ඇතුල් වන්නට යන බවක් පෙන්වූවාය. එවිට ම මායාකාරිය අගේ හිසෙන් අල්ලා කූඩාරම තුළට ඇද ගෙන ගියා ය. මෙ’විට මිනිස්සු තමන් අතේ වූ යෂ්ටිවලින්, පළිස්මතට පහර දෙන්නට පටන් ගත්හ. ඒ හඬින් තරුණියගේ විළාප හඬ යටපත් විය. විලාප හඬ අනික් කෙල්ලන්ට ඇසුණේ නම්, ඔවුන් අනාගතයේ දී තම ස්වාමියන් වෙනුවෙන් මිය යන්නට ඉදිරිපත් වීම අධෛර්යවත් වන්නට ඉඩ තිබුණි.
මිනිසුන් හය දෙනෙක් ඇය පසුපසින් කූඩාරම තුළට ගිය අතර, ඒ සියලු දෙනා ම ඇය සමග කායික සම්බන්ධතා පැවැත්වූහ. ඉන් පසු ඔවුහු ඇය ඇගේ ස්වාමියා ගේ පසෙකින් වැතිරවූහ. මිනිසුන් දෙදෙනෙකු ඇගේ දෙපා අල්ලාගත් අතර, තවත් දෙදෙනෙක් ඇගේ දෑත් අල්ලා ගත්හ. මරණයේ දේව දූතිය නම් වූ මැහැල්ල ඇගේ ගෙල වටා ලණුවක් ගැට ගසා, එහි දෙකෙළවර අනික් මිනිසුන් දෙදෙනාට අදින්නට දුන්නා ය. ඉක්බිති, පළල් තලයක් සහිත කිණිස්සක් ගත් ඇය තරුණියගේ ඉළ ඇට අතරින් ඇන, ඉදිරියට ඇද්දා ය. ඒ අතර, මිනිස්සු දෙදෙනා ඇගේ ගෙල වටා ගැට ගසන ලද කඹයෙන් ගෙල සිර කර ඇය මිය යන තුරු ඇද ගෙන සිටිය හ.
මියගිය විග්ලිෆ්ගේ නෑදෑයන් මෙ’විට ඒ අසලට ආහ. ඔවුහු නිරුවත් ව, දැල්වෙන ලී පන්දමක් බැගින් අතට ගෙන, යාත්‍රාව දෙසට පිටුපස හරවා ආ පස්සට ඇවිද ගොස්, ඒ දෙස බැලීමකින් තොර ව, ඊට ගිනි තැබූහ. චිතකය ඉක්මණින් ම ගිනි දැල්ලෙන් වැසී ගියේ ය. යාත්‍රාවත්, කූඩාරමත්, මිනිසා සහ තරුනියත්, අනෙක් සියල්ල මත්, පුපුරමින් නැගෙන ගිනි ජාලාව විසින් ගිල ගත්තේය.
මගේ පසෙකින් සිටි උතුරු වැසියෙක් පරිවර්තකයා වෙත යම් අදහසක් පැවසීය. ඔහු කීවේ කුමක්දැ යි මම පරිවර්තකයාගෙන් ඇසීමි. ඊට ලද පිළිතුර වූයේ මෙය විය. “අරාබි කාර නුඹලා,” ඔහු කීවා, “මෝඩයන් රැළක් වෙන්න ඇති. නුඹලා බොහෝ ආදරය කළ සහ ගරු කළ මිනිසා, නුඹලා පොළොව තුලට විසි කර දමනවා, බඩ ගාන සතුන්ටත්, පනුවන්ටත්, කා දමන්නට. අපි අනෙක් අතට, හණික ඔහු පුළුස්සනවා. එවිට ක්ෂණයකින්, මොහොතක්වත් පමා නොවී, ඔහු පාරාදීසයට ඇතුල් වෙනවා.”
ඇත්තට ම, පැයක් ගතවන්නටත් පෙර, යාත්‍රාවත්, එහි වූ දැවත්, කෙල්ල සහ මිනිසාත්, අලු බවට පත් විය.
