Thursday, November 24, 2022

හොඳ, නරක, කැත මිනිස්සු


ඇමරිකාවේ 1860 ගණන්වල සිවිල් යුද්ධය පැවති කාලය...

ටූකෝ බෙනඩික්ටෝ පැසිෆිකෝ හුවන් මරිය රමීරස්: එක්සත් ජනපදයේ කවුන්ටි දා හතරකින් උවමනා කර තිබෙණ; මිනී මැරුම්, මිනිසුන්ගෙන්, බැංකුවලින් සහ තැපැල් කන්තෝරුවලින් ආයුධ සහිතව සොරකම් කිරීම්, පූජනීය දේ සොරකම් කිරීම්, රජයේ බන්ධනාගාරයක් ගිණි තැබීම, බොරුවට දිවුරුම් දීම, බහු විවාහ කර ගැනීම්, භාර්යාව සහ දරුවන් අත්හැර යාම, ගණිකා වෘත්තියට පෙළඹවීම හෝ බල කිරීම, පුද්ගලයන් පැහැරගෙන යාම, දේපළ පැහැරගැනීම, සොර බඩු භාර ගැනීම, සොර බඩු විකිණීම, ව්‍යාජ මුදල් හුවමාරුව, සළකුණු කළ කාඩ්වලින් සෙල්ලම් කිරීම... ආදී විෂමාචාර රාශියකට වැරදි කරු වන, මරා හෝ පණ පිටින් අල්ලා දෙන්නෙකුට තෑගි මුදල් නියම කර තිබෙන, ඒ වගේම ඉතා ම දරුණු සහ දක්ෂ වෙඩික්කරුවෙක්.


ඔහු කිසිම විශ්වාසයක් තැබිය නොහැකි, තමන්ගේ සගයන් බිලි දී හෝ තමන්ගේ අභිප්‍රාය ඉෂ්ට කරගන්නා කැත මිනිහෙක්. ටූකෝ කැත මිනිහෙක් වුණේ කොහොමද?

ටූකෝ ගේ මල්ලි පැබ්ලෝ රමීරස් හාත්පසින් ම වෙනස්. ඔහු කතෝලික හෝ ක්‍රිස්තියානි සහෝදරතුමෙක්. ඔවුන් දෙදෙනා හමු වුණු අවස්ථාවක මේ ගැන කතා බහක් ඇති වුණා. රමීරස් සහෝදරතුමා තමන්ගේ අයියගේ විෂමාචාරී ජීවිතය ගැන ගර්හාවට ලක් කළ විට අයියා කීවේ මේ වගේ දෙයක්...

"උඹ හිතනවද, උඹ මට වඩා හොඳයි කියලා? අපි ආපු දිහාවේ, කාට හරි දුප්පත්කමෙන් මැරෙන් නැතුව ඉන්ඩ නං, එක්කො පූජකයෙක් වෙන්ඩෝනෙ, නැත්තං ‌අපරාධකාරයෙක් වෙන්ඩෝනෙ. උඹ උඹේ පාර තෝර ගත්තා, මං මගේ පාර තෝරගත්තා. මගෙ පාර තමයි අමාරු. උඹ කතා කරනවනෙ අම්මයි තාත්තයි ගැන... උඹට මතක නෑ උඹ පූජකයෙක් වෙන්ඩ පිටත් වුණාම, මම ගෙදර නතර වුණා. මට වයස අවුරුදු දහයක්, දොළහක්... මට මතක නෑ, නමුත් මම නතර වුණා. මං උත්සාහ කළා, ඒත් ඒකෙන් වැඩක් වුණේ නෑ. මං දැන් උඹට දෙයක් කියනවා... උඹ පූජකයෙක් වුණේ, මං කරන දේ කරන්න බයගුල්ලෙක් වුණ හින්දා..."


සෙන්ටෙන්සා හෙවත් ඒන්ජල් අයිස් ඉතාම දක්ෂ සහ නපුරු වෙඩික්කාරයෙක්. ඔහු කුළියට මිනී මරන්නෙක් හැටියටත් කටයුතු කළා. 

පුද්ගලයන් කීප දෙනෙක්, සොරකම් කරගත් ඩොලර් ලක්ෂ දෙකක මුදලක් යම් තැනක සඟවා තිබෙණවා. ඒ සඟවා ඇති තැන දන්නේ ජැක්සන් නම් ඒ කණ්ඩායමේ සාමාජිකයෙක්. බේකර් නම් තැනැත්තා ඒන්ජල් අයිස් ට කොන්ත්‍රාත්තුවක් දෙනවා, ජැක්සන් සොයාගන්න. ඒ සඳහා ඔහු ඩොලර් පන්සීයක් ගෙවන්නට පොරොන්දු වෙනවා. නමුත් ඒන්ජල් අයිස් ට ඔහු සොයාගන්න හැකි වන්නේ නෑ. ඒ ජැක්සන් තම නම වෙනස් කරගෙන සැඟවී සිටින නිසා. 

ඒන්ජල් අයිස් හොයාගන්නවා, ජැක්සන් ඔහුගේ මිතුරෙකු වන ස්ටීවන්ස් ගේ ගෙදරට ඇවිත් ගිය බව.

ඒන්ජල් අයිස්, ස්ටීවන්ස් ගේ ගෙදර ගිහින්, ඔහු කෑමට සූදානම් කරගත් සුප් එකෙන් කොටසකුත් බීලා, ජැක්සන් ගේ අලුත් නම අහනවා. ස්ටීවන්ස් අහනවා, මේ සඳහා බේකර් ඒන්ජල් අයිස් ට කීයක් ගෙවනවා ද කියා. "පන්සීයයි" ඒන්ජල් අයිස් කීවා ම, "එහෙනම් බේකර් මරා දමන්න මම දාහක් දෙන්නම්" කියා ස්ටීවන්ස් ඔහුට මුදල් ‌දෙනවා. ස්ටීවන්ස් කියන දේවලින් ඒන්ජල් අයිස් දැනගන්නවා සැඟවූ මුදල් ගැන. නමුත් ජැක්සන් ගේ නම දැන ගන්න ලැබෙන්නේ නැහැ. ඒන්ජල් අයිස් ස්ටීවන්ස්ට සහ ඔහුගේ පුතුන් දෙන්නාටත් වෙඩි තියලා ආපහු එනවා. 

තම කොන්ත්‍රාත්තුව අකුරට ම ඉටු කරන ඒන්ජල් අයිස්, පළමුව ස්ටීවන්ස් මරණවා. ඉන්පසු බේකර් වෙත ගිහින් තොරතුරු ලබා දී, බේකර්වත් මරණවා.

ජැක්සන්ගේ පෙම්වතියක් ගෙන් ඒන්ජල් අයිස් දැනගන්නවා, ජැක්සන් දැන් භාවිත කරන්නේ බිල් කාසන් යන නම බව. 

ඉතින් බිල් කාසන් සොයාගැනීමට ඒන්ජල් අයිස් ඇමරිකානු රාජ්‍ය හමුදාවට එකතු වෙනවා.

රන්වන් කෙස් ඇත්තා හෙවත් බ්ලොන්ඩි නමින් හඳුන්වන නමක් ගමක් නැති මිනිසා, තමන්ගේ දක්ෂතාවන් භාවිත කරලා ඩොලර් කීපයක් උපයා ගන්න තැත් කරන්නෙක්. ඔහු ටූකෝ අල්ලාගෙන, ෂෙරීෆ්වරයෙකුට භාර දී මුදල් තෑග්ග ගන්නවා. නඩු විභාගයෙන් පසුව, ටූකෝ දෑත් පිටිපස්සට තබා බැඳ, අශ්වයෙකු පිට හිඳුවා, ගසක අත්තක ගැට ගසන ලද තොණ්ඩුවක් ඔහුගේ බෙල්ලට දමා, ඔහු වරදකරු බවට ඔප්පු වූ චෝදනා ප්‍රකාශ කර, අශ්වයාට කෝටුවෙන් පහර දෙනවා. එතැන දී බ්ලොන්ඩි ටූකෝ ගේ ගෙළට දමා ඇති ලණුවට වෙඩි තබා, එය කපා හැර, රැස්ව සිටින පිරිමින්ගේ තොප්පිවලටත් වෙඩි තබා, ටූකෝ බේරාගෙන පළා යනවා. පසුව තෑගි මුදල ඔවුන් දෙකට බෙදා ගන්නවා.

නමුත් ටූකෝ ඒ ගනුදෙනුවේ තමන්ට අයිති කොටස අමාරු නිසා, තෑගි මුදලින් වැඩි කොටසක් අවශ්‍ය බව කියනවා. එයින් මේ දෙන්නා අතර විරසකයක් ඇති වෙනවා.


මේ කතාවට අදාළ වන කාලය, ඒබ්‍රහම් ලින්කන් ජනාධිපතිතුමාගේ පාලන කාලයේ පැවති සිවිල් යුද්ධ කාලය. වහල් මෙහෙයට පක්ෂ දකුණේ ජනපද සහ රජයට පක්ෂ උතුරේ ජනපද අතර යුද්ධයක් පැවතුනා. නිල් කබා කාරයන් සහ අළු කබා කාරයන් ලෙස දෙපාර්ශ්වයේ හමුදා හැඳින්වුණේ.

ටූකෝ සහ බ්ලොන්ඩි දෙන්නාට මේ අතර හමුවෙනවා, මරණාසන්නව සිටින බිල් කාසන් හෙවත් ජැක්සන්. ඔහු ඩොලර් දෙලක්ෂය සඟවා ඇති ස්ථානය ටූකෝට කියනවා. එය සොහොන් පිටියක්. ටූකෝ, ඔහුගෙන් වැඩි විස්තර ලබා ගන්නට, ඔහු ප්‍රකෘතිමත් කරන්නට වතුර ගෙන ඒමට ගිය අතරේ, මුදල් සඟවා ඇති මිනී වල කුමක්ද කියා බිල් කාසන් බ්ලොන්ඩි ට කියනවා.

ටූකෝ වතුර ගෙන ඒමට කලින් බිල් කාසන් මිය යනවා. ටූකෝ ඔහුගේ ඇඳුම් ඇඳගෙන, ඔහුගේ නම යටතේ පෙනී හිටින්නට පටන් ගන්නා අතර, මේ දෙන්නා ඒන්ජල් අයිස් ට හමුවෙනවා. බිල් කාසන් අළු කබා හමුදාවේ සිටි අයෙක් වෙද්දී, ඒන්ජල් අයිස් නිල් කබා කාරයන් ගේ හමුදාවේ මායිමක් මුරකරන හමුදා අණු ඛණ්ඩයක සිටියේ.

ටූකෝ පෙනී සිටින බිල් කාසන් යන නම අනුව, මේ දෙන්නා රහස දන්නා බව ඒන්ජල් අයිස් දැනගන්නවා. ඒ රහස දැනගන්නට ඔවුන් සංගීත පෙරෙට්ටුවක් පවත්වනවා. එය මානව දයාව සහ සහකම්පනය දනවන ජවණිකාවක්. 

එහෙම වෙන්නෙ කොහොමද? 

හමුදා කඳවුරේ ප්‍රධානියා ආබාධිතයෙක්. ඔහු සිරකරුවන්ට වධ දීම පිළිබඳව දැඩි විරෝධයක් දක්වනවා. ඒ නිසා සිරකරුවන්ට පහර දෙනවිට ඔවුන් නඟන විළාප නෑසෙන්නට හමුදා කණ්ඩයේ සංගීත කණ්ඩායම පුහුණු කිරීම් ඊට සමගාමීව ම පවත්වනවා. එතැනදී වෙන්නේ මොකක් දැයි හොඳින් දන්නා වයලින් වාදකයෙකුගේ මුහුණින්, ඉතා සංකීර්ණ හැඟීම් මාළාවක් නිරූපණය කරවන්නට අධ්‍යක්ෂවරයා සමත් වෙනවා.


වධ දී, ටූකෝ ගෙන් සුසානභූමියේ නම දැනගන්නා ඒන්ජල් අයිස්, බ්ලොන්ඩි ද කැටුව සඟවා ඇති මුදල් සොයාගන්නට පිටත් වෙනවා. ටූකෝ ත් තමන් සිටින රැඳවුමෙන් පළා එනවා. මේ තුන් දෙනාගෙන් කාට මුදල් සොයාගන්නට හැකි වේවි ද?

හොඳ නරක කැත මිනිස්සු, 1966 දී සර්ජියෝ ලියොන් අධ්‍යක්ෂණය කළ විශිෂ්ඨ නිර්මාණයක්. මේ චිත්‍රපටියට පසුබිම් වන්නේ, චිත්‍රපටය හැදූ කාලයෙන් හරියට ම අවුරුදු සීයකට පෙර කාලය. මිනිසුන්ගේ ඇති සංකීර්ණ චරිත ස්වභාවයන් වගේ ම, යුද්ධයේ ඇති නිරර්ථක සහ බිහිසුණු බව මේ චිත්‍රපටියෙන් ඉතා ම කදිමට නිරූපණය වෙනවා.

ඒ වගේ ම ප්‍රසිද්ධ කියමන් රාශියකුත් මේ චිත්‍රපටියෙන් බිහි වුණා. “මේ ලෝකේ ආකාර දෙකක මිනිස්සු ඉන්නවා...“ “නුඹ වැඩ කරන්නේ ජීවිකාව සඳහා නම්, ඇයි වැඩ කරමින් නහින්න හදන්නේ?“ “සෑම තුවක්කුවක් ම, ඊට ආවේණික හඬක් නඟයි...“ “උඹ වෙඩිතියන්න ආවනං, වෙඩිතියපං. කතා කර කර ඉන්ඩ එපා.“ “ඩොලර් ලක්ෂ දෙකක් කියන්නේ ලොකු මුදලක්. අපිට ඒක උපයගන්න වෙනවා.“ “කාට හරි වැඩි ම ප්‍රමාණයක් මත් පැන් තිබේනවාද? ඔහු සෙබළුන් බීමත් කරවා, මැරෙන්නට පිටත් කරනවා ද? ඔහු තමයි ජයග්‍රාහකයා“ මේ අතරින් කීපයක්.

මේ ලිපිය කියවන බොහෝ දෙනෙක් මේ චිත්‍රපටිය බලා ඇතුවාට සැක නැහැ. (බලා නැත්නම් බාගත කරන්නට සබැඳිය මෙතනින්.) ඒ නමුත් මෙහි ඇති සංකීර්ණත්වය සහ විචිත්‍රත්වය නිසා මේ ලිපිය ලියන්නට ම උවමනා වුණා.

මේ චිත්‍රපටියේ තිර රචනය ඇසුරින් ඩීමන් ආනන්ද පොත් තුනක් නිකුත් කළා. “මිනීමරු ටූකෝ“, “අඩියෝස් සෙන්ටෙන්ෂා“ සහ “හොඳ නරක කැත මිනිස්සු“ මේ පොත් තුන. පසුකාලීනව 2008 දී විතර මේ පොත් තුන එකතු කරලා හොඳ නරක කැත මිනිස්සු නමින් තනි පොතකුත් නිකුත් වුණා. 

Tuesday, November 15, 2022

පෙරකොදෝරු කතා

මෑතක අපේ ප්‍රා ජේ සහෘදයාගේ කමෙන්ටුවකට උත්තර දෙමින් මම කීවේ, ඉස්කෝල මහත්තුරු වගේ ම නීතිඥ ප්‍රජාව ගැනත් රස කතා ඇති බව ය. වැඩ රාජකාරි බහුලකම නිසා ඒ ගැන ලියන්නට පමා විය. පහතින් තියෙන්නේ මම ඇහූ සහ කියවූ කතා ටිකකි.


ප්‍රසිද්ධ ඉංජිනේරු මහත්තයෙක් මැරී අපායේ ගියේ ය. ඔව්. ඉංජිනේරුවොත් යන්නෙ අපායෙ ම තමා. ගිය දා පටන් උන්දැට අපායේ වැඩ පිළිවෙල දියුණූ කරන්න පුළුවන් ක්‍රම පේන්න පටන් ගත්තේය. (කොහොමත් අපි අලුතින් තැනකට ගියා ම එතන සෑහෙන කාලයක් තිස්සේ හිටපු උදවියට නොපෙනෙන අඩු පාඩු පේන්න පටන් ගන්නා එක ස්වභාවයකි. ඒ අනුව අලුත් යෝජනා ඉදිරිපත් කරන විට එතන ඉන්නා ලොක්කාට මළ පනිනා එකත් ස්වභාවයක් බව අපට කියා දුන්නේ නිශාන්ත කමලදාස මහතා ය.) 

ඉතින් හර්ෂණත් යම රජු ෂේප් කරගෙන අපායට නව්‍යතා හඳුන්වා දුන්නේ ය. ලෝ දිය හැලිය සඳහා සෝල පවර් විදුලි උදුනක් සවි කළ ඔහු, කටු ඉඹුලට ලිෆ්ට් එකක් සවිකර යම රජු ගේ කාමරය ඒසී කළේ ය. පවු කාරයන් දෙකට ඉරන්නට යමපල්ලන්ට චේන් සෝ ලබා දුන් අතර, බොරු කියා අපායට ආ පවු කරයන්ට ගිල්ලවන්නට ලේසියෙන් ම රත් කරන්නට හැකි ටංග්ස්ටන් සහ තඹ මිශ්‍ර ඇලොයි ගුලි තනා දුන්නේ ය.

ඔය විදිහට නව්‍යතා කරගෙන යද්දී දිවිය ලෝකයේ සක්කර දෙවියන්ටත් ඔය ඉංජා ගේ සේවය ලබා ගන්නට හිතුණේ ය. ශ්‍රක්‍ර දෙවියා අයිඩීඩී කෝල් එකක් ගෙන යම රජු ඇමතුවේ, ඉංජා ගේ සේවය වැඩ බලන පදනමින් සතියට දින දෙකක් තුනක් සඳහා දිව්‍ය ලෝකයට ලබා ගන්නටය. යම රජ්ජුරුවෝ ඒකට අකමැති විය.

යාප්පුවෙන් හොඳ හිතින් ඉල්ලා බැරිම තැන ශක්‍ර දෙවියෝ යම රජ්ජුරුවන්ට පාට් එකක් දැම්මෝ ය. 

“හොඳ හිතින් දීපන් ඔය ඉංජව අපට, නැත්තං වැඩේ වරදියි!“ 

“ඇයි මල්ලි, මොකද කියන්නෙ?“ යම රජ්ජුරුවෝ ද බය උනේ නැත. “දෙන්නෑ! උඹට ඕන්නං නඩු කියපං!“

“නඩු? මං කොහොම ද යකෝ නඩු කියන්නෙ?“ ශක්‍ර දෙවියොත් ඇහුවා. “ඔක්කොම ලෝයර් ලා, නඩු කාරයො ඉන්නෙ උඹ ගාවනෙ...“

මේ ආශ්‍රිත ස්ටේජ් ප්ලේ එකක් තියෙනව රෝවන් ඇට්කින්සන්ගෙ. බකුසු හාමි මතක් වෙන්ඩත් එක්කල මං පහළින් දැම්මා ඒක...


(වැඩේ තියෙන්නෙ, පරණ එක හොයද්දි අලුත් එකකුත් තියෙනව. මේකෙන් පේනව එකම විහිළුව තව තවත් අලුත් කරන්න රෝවි ගෙ තියෙන අසීමිත හැකියාව...)


*    *    *

දවසක් ලෝයර්ලා කීප දෙනෙක් සම්මාදමේ ගියා, පොහොසත් මුදලාලි කෙනෙකුගේ ගෙදරට. මුදලාලි ඇහුවා ඇයි කියලා.

“දුප්පත් ලෝයර් කෙනෙක් මැරිලා. අපි මේ එයාගෙ භූමදානෙ ට සල්ලි එකතු කරනව.“ එක ලෝයර් කෙනෙක් කිව්වා.

“ආ... ඇත්තද? මං කීයක් දෙන්ඩෝනෙද?“ මුදලාලි ඇහුවා.

“තව අඩුයි දහ දාහක්...“

මුදලාලි විසි දාහක් ම දුන්නා. දීලා කියනවා.

“ආ... විසිදාහක්. ලෝයර් ලා දෙන්නෙක් ම වළලන්ඩ.“

*    *    *

ඉතාම ධනවත් මනුස්සයෙක් මළා. එයාට උරුමක්කාරයො කවුරුවත් හිටියෙ නෑ අවසාන කාලෙදි ළඟින්. හිටියෙ යාළුවො තුන් දෙනෙක් විතරයි. ඩොක්ටර් කෙනෙක්, ඉංජිනේරුවෙක් සහ ලෝයර් කෙනෙක්...

අවසාන කාලෙ නිතර නිතර යූ ටියුබ් එකේ බණ අහපු මේ මුදලාලි, අන්තිම කැමැත්තෙන් තමන්ගෙ ධනය කොටස් තුනකට බෙදලා යාළුවන් තුන් දෙනාගෙ නමට ලියලා තිබුණා. හැබැයි එක කොන්දේසියක් උඩ. තමන්ගෙ මරණය සිදු වෙන මොහොතේ සිටන්, ඒ ධනය යාළුවන් තුන් දෙනාට උරුම වෙනවා. නමුත් තමන්ගෙ මිනී වළට ඒ ධනය සතයක් අඩු නැතුව දමන්න ඕනෙ.

ඉතින් ධනවතා ගෙ මළ ගෙදර ඔය කියන විදිහට ම සිද්ධ වුණා. මළගෙදර ඉවර වෙලා අර යාළුවො තුන් දෙනා ගියා රෙස්ටොරන්ට් එකකට අඩියක් ගහන්න.

“මේ... උඹල දෙන්න අරූ කියපු විදිහට ම සල්ලි ඔක්කොම වළට දැම්මද?“ පොඩ්ඩක් වෙරි වීගෙන එනකොට  ලෝයර් ඇහුවා.

“මං නං ඔක්කොම දැම්මෙ නෑ.“ ඉංජා කිව්වා. “මට පොඩි පොඩි වියදං ටිකක් වුණා මුගෙ අසනීපවලට එහෙම. මං ඒවට හිලව් වෙන්න කෝටියක් තියාගෙන ඉතුරු ටික තමයි දැම්මෙ.“

“මාත් බං...“ ඩොක්ටර් කිව්වා. “මාත් කෝටි දෙකක් තියාගත්තා.“

“උඹල මහ බලු මිනිස්සු බං. යාළුවෙක්ගෙ අන්තිම ඉල්ලීම ඉටු කරන්න බැරි මහ තිරිසන්නු.“ ලෝයර් කිව්වා. “මං නං මට හම්බුණ සම්පූර්ණ මුදලට ම චෙක් එකක් ලියලා වළට දැම්මා.“

*    *    *

පහළ තියෙන්නෙ රෝවන් ඇට්කින්සන් සහ තවත් අය කරපු නොට් ද නයින් ඔ‘ ක්ලොක් නිවුස් වැඩසටහනේ කෑල්ලක්...


මේක බෝනස්...


ප්‍රා ජේ ගෙන් මැරුම් කෑවෙ නැත්තං කමෙන්ට්වලට උත්තර දෙන්න එන බව කරුණාවෙන් සළකන්න...

Thursday, November 10, 2022

කයිකතන්දර 4 - රජකාලේ කවි

බොරලැස්ගමුවේ ජී. එච්. පෙරේරා ගේ කයිකතන්දර පොතේ තිබෙන රජකාලේ කයි කතන්දර කීපයක් අද ලිපියෙන් ඉදිරිපත් කරනවා. 

ඕලන්ද බටහිර ඉන්දියා වෙළෙඳ සමාගමේ බතාවියාවේ ලුතෙරන් මිනිස්ටර් වූ යාන් බ්‍රැන්ඩෙස් විසින් 1785 දී අඳින ලද රාජාධිරාජසිංහ රජතුමාගේ ආලේඛ්‍යය

මහනුවර රාජධානි කාලේ තිබුණු එක් විනෝද ක්‍රීඩාවක් වුණේ ඇත් පොර. කැලෑවෙන් අල්ලාගත් වල් ඇතෙක්, රජතුමා ළඟ ඉන්නා හීලෑ කරන ලද ඇතෙක් සමඟ පොර ඇන්නවීම තමයි මේ ක්‍රීඩාව. රෝමක ඇරීනාවේ තිබුණු වල් සතුන් සමඟ මිනිසුන් පොර ඇන්නවීමත්, ස්පාඤ්ඤයේ ගොන් පොරත් වගේ ත්‍රාස ජනක ක්‍රීඩාවක් වෙන්නට පුළුවන්.

රාජාධි රාජසිංහ රජතුමා දවසක් මේ වගේ පොරයක් ඇන්නුවා. කල් තියා ප්‍රසිද්ධ කරන නිසා මිනිස්සුත් රාශියක් ආවා මේක බලන්න. 

ඉතින් ඇත්තු දෙන්නා බොහොම වෙලාවක් පොර ඇනගෙන, අන්තිමේ හීලෑ ඇතා ඇන්න පාරකට, වල් ඇතා පිටිපස්සට විසි වෙලා, මැටි ගන්න හාරපු වළක වැටිලා ඉඳ ගැන්නුනා.

මේ ගැන කවියක් කියන්න කියලා රජතුමා ළඟ හිටපු ගලගොඩ නිළමෙ ට කීවා. එතුමා හිටිවන ම මේ කවිය කීවා, පැරදුනු වල් ඇතා කියන විදිහට...

ඉන්නා විලස ඉන්ටත් මට නොදී කැලේ
පන්නා ගෙන ඇවිදින් මොන හොඳ ද කළේ
දන්නා තරම පොර ඇන්නෙමි වඩා ලොලේ
ඇන්නෑවේ වැටුණෙමි මැටි ගත්තු වලේ

*    *    *

රාජාධි රාජසිංහ රජතුමාගේ සේවාකම් කරපු තරුණයෙක් උන්නා, තිරුවා කියන නමින්. මේ කොල්ලා විහිළුවට හරිම කැමතියි. ඒ වගේ ම රජ වාසලේ හැමෝමත් මෙයාට ගොඩක් කැමතියි. 

තිරුවා නිසි කල පනින්න කිට්ටුව අහල ගමකින් මනමාලියෙක් කැන්දාගෙන ආවා. ඒ තරුණිය හොඳ හැඩකාර ළමිස්සියක්. 

රජතුමාට මේ දැරිවි දකින්න ආසා වුණා. කීප රවක් ම තිරුවා ට කිව්වා “උඹෙ මනමාලි එක්ක වරෙං වාසළට“ කියලා.

“අනේ හාංදුරුවනේ, උන්දැට පරංගි හැදිලා“ කියලා තිරුවා හැම වතාවෙ ම ඒක මගෑරියා. 

තිරුවා කියන්නේ බොරු බව සැක කරපු රජතුමා දවසක් තිරුවා ට අඹගමුවේ ගිහින් කරන්න රාජකාරියක් පැවරුවා. 

අඹගමුව වර්තමාන ගිණිගත්හේන නගරය අවට තිබෙන ප්‍රදේශයක්. නිශ්ශංකමල්ල රජතුමා ශ්‍රී පාදයට යන මාර්ගය දිව්‍යාංගනාවන්ගෙ උපකාරයෙන් හොයාගත්තා කියා ප්‍රසිද්ධ කරන්න කාලෙකට කලින් මහා විජයබාහු රජතුමා සිරිපා කරුණා කරලා, ශ්‍රීපාද රාජකාරිය සහ ආශ්‍රිත තොරතුරු ගැන විධිවිධාන පිහිටුවලා හිටුවපු අඹගමුව සෙල්ලිපියත් තියෙන්නේ ඔය ප්‍රදේශයේ ම තමයි.

ඉතින් තිරුවා ගෙදර ඇවිත්, වාසළ පයිංඩයකට අඹගමු යන විත්තිය අඹුවට කියලා, බත්මුලකුත් බැඳගෙන එදා ම හවස පිටත්වුණා. ටික දුරක් ගිහිං බත්මුල කාලා, ආපහු ඇවිත් ගෙදර ඉස්සරහ හදලා තිබුණු අතු මැස්ස යට හැංගුණා.

එදා කළුවර වැටුණට පස්සෙ රජතුමා ඇවිදිං තිරුවගෙ ගෙදර, දොර ඉස්සරහ ඉඳං මේ කවිය කිව්වා.

තිරු අයියා අද කොතැනක යන්දෑදෝ
අඹගමුවේ වෙල හරියේ යන්දෑදෝ
පහිය අතට ගෙන බුලතුත් කන්දෑදෝ
තිරු අයියා හෙට හවසට එන්දෑදෝ

ඒක ඇහිලා තිරුවගේ අඹුව දැනගත්තා රජතුමා තමයි ඇවිත් තියෙන්නෙ කියලා. එයා දොර අරින්න කලිං තිරුවා මෙහෙම කවියක් කියාගෙන අතුමැස්ස යටින් එළියට ආවා...

දෙනෝ දහස් එක ඔරුවේ පැදන් යතී
ඔරුව මිසක් තොට ගෙනියන කෙනෙක් නැතී
කෙරුව රති සැපට ආලය පළක් නැතී
තිරුව මමයි මම අඹගමු ගියේ නැතී

*    *    *

මොරතොට ධම්මක්ඛන්ධ හාමුදුරුවෝ රාජාධි රාජසිංහ රජතුමාගේ ගුරුවරයා. රජතුමා උන් වහන්සේට බොහොම ගෞරව කරනවා. ඒ ගැන ඊර්ෂ්‍යා කරපු කීප දෙනෙක් රජතුමාට කේළම් කිව්වා, උන්වහන්සේ ගේ ආවාසෙට රෑට රෑට ස්ත්‍රියක් එන යන බව.

ඒක පරීක්ෂා කරන්න රජතුමා දවසක් ගෑණු ඇඳුම් ඇඳගෙන හාමුදුරුවන්ගෙ ආවාසෙට ගිහින්, ජනේලෙන් අත දාලා සෙළෙව්වා. අතේ දාගෙන හිටපු වළලු හඬ ඇහිලා අවදි වුණු හාමුදුරුවෝ, මෙහෙම කොළොප්පමක් කරන්න මේ රටේ ඉන්නෙ රජතුමා ම තමයි කියා දැනගෙන, මේ කවිය කීවා.

සකල මුව තඹර සිය ගත සිවුමැළියේ
ඇසල මස දුටිමි යනවා දෙව් කෙළියේ
අසල නම් නිතර දැකුමට සිතු ඇලියේ
සකල සිරි ලකට අග රජ නුඹ ද ලියේ

ඒක ඇහුණු රජතුමා පිළිතුරු කවියක් කීවා මේ විදිහට.

අමර ගුරු හරණ සත දත් පිනාවන්
විතර නොවන ගුණ නැණ සපිරි නාවන්
පවර නමැති මොරතොට පති මනාවන්
සසර වසන තුරු මට වාසනාවන්

*    *    *

අන්දරේ හිටියා කියන්නේත් මේ රාජාධි රාජසිංහ රජතුමාගේ සභාවේ. දවසක් රජතුමා දිය කෙළියට මහවැලි ගඟට ගිය වෙලාවක අන්දරේගෙන් ඇහුවා, “උඹට මේ වෙලාවෙත් කවි කියන්න පුළුවන් ද?“ කියා. අන්දරේ වහසි බස් කියමින් කීවා, “දේවයන් වහන්ස, කියන මිනිහා කොයි වෙලාවෙත් කියයි...“ කියලා.

ඒ ගමන රජතුමා පිරිසට අණ කළා “මුගෙ අත පය බැඳලා, ගඟට දාපියව්“ කියලා. ගඟට දාද්දි අන්දරේට කිව්වා, “එහෙනම්, දැනුත් කවියක් කියහං බලන්ඩ“ කියලා.

දියේ ගිලි ගිලී උඩට එන වාරයකට පදය ගානේ අන්දරේ මේ කවිය කිව්වා.

කොච්චර දුක් ද අප වැනි අයට හිමි තුමා
මෙච්චර දුකට පිහිටක් නූනු කල කිමා
රිවිකුළ රජුන් හට ඇත්තේ ගති පුදුමා
කවි කියවන්ට හැදු වේලාවක මහිමා


*    *    *

ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජතුමාගේ කවිකාර මඩුවේ හිටි කවියෙක්, ලෝකුරු නයිදේ. දවසක් රජතුමා කවිකාර මඩුවෙ කවියන්ට අභියෝගයක් කළා, පුළුවන්නං බොරු හතක් තියෙන කවියක් කියන්න කියලා. ඒ ගමන ලෝකුරු නයිදේ කියාපු කවිය...

කිළී කුණු නැති වඳිගෙ පුතෙක් - ඇඳගෙන නිල් වලා කඩක්
මිරිඟු දියෙන් නානය කර - පැලඳ දිඹුල් මල් වඩමක්
තුරඟ අඟින් රතය තනා - අඹරා ඉබි ලොමින් යොතක්
කුහුඹු අගින් රතය තනා - දැක්කිය සුරපුරට උදක්

මේ කවියෙ බොරු අටක් තියෙනවා හැබැයි.

*    *    *

දෙවෙනි රාජසිංහ රජතුමාගේ කාලයේ කන්ද උඩරට හිටි ප්‍රංශ ජාතිකයෙකුගේ දරුවෙක්, දස්කොන් අදිකාරම. දෙවෙනි විමලධර්මසූරිය රජතුමාගේ වාසලේ අදිකාරම් තනතුර දැරුවා. නරේන්ද්‍රසිංහ රජතුමාගේ ප්‍රමිලා බිසවට නටාපු බලියාගයකදි අදිකාරම සහ බිසව අතර පැවතුණු ප්‍රේම සම්බන්ධය ගැන එළිදරව් වෙලා, රජතුමාගෙ අණින්, හිසගසා දමන්ට ගෙනියන විටදී, දස්කොන් අදිකාරම මේ තේරවිල්ල රජතුමාට යැව්වා කියා කියවෙනවා...

සත් අවුරුද්දක් වසිනා වැස්සේ බිංදු ගණන් කරලා දෙඤ්ඤා
ලාහෙන් මැනලා අබ තුන් පෑලක පියලි ගණන් කරලා දෙඤ්ඤා
සත් අවුරුද්දක් කන්කුණ්ඩා ගියපාරේ අඩි ගැනලා දෙඤ්ඤා
එක් පැයකට මා නොමරා ඇරියොත් මෙතුන් පදේ තෝරා දෙඤ්ඤා

Sunday, November 6, 2022

මා නායකයෙකු සහ කළමනාකරුවෙකු කළ අරවින්දි මහත්මිය

රාජ්‍ය සේවයට මා එක් වූයේ තුන්වන පංතියේ සාමාන්‍ය ලිපිකරුවෙකු වශයෙන්, පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශයට ය. මා පත්වීම භාර ගැනීමට ගිය දවසේ මා එහි කැටිව ‌ගොස්, එහි ප්‍රධානීන්ට හඳුන්වා දුන් සෝමදාස මහතා, රාජ්‍ය සේවයට අවශ්‍ය දැනුම ලබා ගැනීමට ඉතා ම හොඳ අංශය වන්නේ ගිණුම් අංශය බව මට පෙන්වා දුන්නේ ය. සෝමදාස මහතා කලින් පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශයේ ගිණුම් අංශයේ  ප්‍රධානී ලෙස සේවය කර, ඉන් පසු අග්‍රාමාත්‍ය ලේකම් කාර්යාලයට ස්ථාන මාරු වී සිටියේ ය.

පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රධාන ගණකාධිකාරී ලෙස කටයුතු කළ ඇලෝසියස් මහතාත්, ගණකාධිකාරී රම්‍යා මහත්මියත්, මුදල් සහකාර මදරසිංහ අයියාත් ගෙන් රාජ්‍ය සේවයේ රෙගුලාසි සහ ආයතනික ක්‍රම ගැන මූලික දැනීම අහුලා ගන්නට මාත්, සමකාලිනව රාජ්‍ය සේවයට එක් වූ අනෙක් අයත් සමත් වූයෙමු.

ඇලෝසියස් මහතා ස්ථාන මාරුවක් ගෙන මුදල් අමාත්‍යාංශයට ගිය පසු, අපට ලැබුණේ ඉතා රම්‍ය ප්‍රධාන ගණකාධිකාරීවරයෙකු වූ අතර, ඔහු ගැන යම් තාක් දුරක තොරතුරු මාගේ ඔපිස් කතා සහ ඔපිස් පුරාවෘත්ත පෝස්ට්වල සඳහන් කෙරුනි. ඔහුගේ තිබූ ඉතා ම කැපී පෙනෙන ලක්ෂණය වූයේ පිරිමි පාර්ශ්වය පිළිබඳව දැක්වූ අසාත්මිකතාව ය. එවක දේශීය ණය සංවර්ධන අරමුදලේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරීවරයා වූ රණවීර මහතා හට මා හදිසි රාජකාරියක් ඉටු කර දුන් වතාවක, මා ද ඉදිරිපිට, රණවීර මහතා, ප්‍රධාන ගණකාධිකාරීවරයා ට මා පෙන්වා, "He's an asset to you" යැයි කියූ බව ද මා හට මතක ඇත. අමාත්‍යාංශය යටතේ ක්‍රියාත්මක වූ විදේශාධාර ව්‍යාපෘති පිළිබද රාජකාරි ඉටු කිරීමට, ඇලෝසියස් මහතා මා අනුයුක්ත කළේ මා හට ඉංග්‍රීසි මාධ්‍යයෙන් සහ පරිගණක ආශ්‍රයෙන් වැඩ කිරීමට පැවති හුරුව නිසා ය. එහෙත් පසුව ආ ප්‍රධාන ගණකාධිකාරීවරයා මා හට පැවසූයේ "ඔය ඉංග්‍රීසි ටිකක් කටේ ගාගත්තට, කම්පියුටර් ටිකක් අත පත ගෑවට ඇති වැඩක් නෑ" යන වග ය. 

කෙසේ වෙතත්, පැවති හිරිහැර හා නොසළකා හැරීම් අතර, මාගේ සමකාලීනයෙකු වූ වසන්තා කුමාරි (දැන් ශ්‍රී ලංකා ක්‍රමසම්පාදන සේවයේ නිලධාරිණියකි) රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව වෙත ලිපිකරුවන් ස්ථාන මාරු කරවා ගැනීමට සම්මුඛ පරීක්ෂණ පැවැත්වෙන බවට වූ දැන්වීම මා වෙත පෙන්වීම මා හට මහඟු අවස්ථාවක් විය. ඒ සඳහා අයදුම් කිරීමෙන් පසු, මා ද තවත් කිහිප දෙනෙක් ද තෝරා ගනු ලැබුණේ ය. ඒ අනුව, අප රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව වෙත මුදා හරින ලෙස එවන ලද දැන්වීමට ප්‍රධාන ගණකාධිකාරීවරයාගේ ප්‍රතිචාරය වූයේ, මා වෙනුවට අනුප්‍රාප්තිකයෙකු නොමැතිව මුදා හළ නොහැකි බව ය.

මීට පිළීයමක් අපේක්ෂාවෙන් මා කිහිප දෙනෙකුගේ පිහිට පැතූ නමුත්, මා හට පිහිට වූයේ, එවක පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශයේ අතිරේක ලේකම්වවරයෙකු ලෙස කටයුතු කළ කීර්තිමත් රාජ්‍ය නිලධාරියෙකු වූ සුනිල් ප්‍රනාන්දු මහතා ය. ඔහු ප්‍රධාන ගණකාධිකාරීවරයා දුරකථනයෙන් අමතා, "රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව සමඟ ඝට්ටණ ඇති කර නොගන්නැයි" උපදෙස් දුන්නේ ය. එතුමා මා හට ලබා දුන් සහයෝගය, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාවත් ඉටු කර ‌දීමට මැළි වූ සහයක් විය.

එසේ මා පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශයෙන් ස්ථාන මාරු වී රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභා කාර්යාලයේ සේවයට වාර්තා කල පසු දැනගන්නට ලැබුණේ, මා අනුයුක්ත කරන්නට යන්නේ ගිණුම් අංශය වෙත බව ය. ඒ වන විට මාහට ගිණුම් අංශයන් සහ ගණකාධිකාරීවරුන් තිත්ත වී තිබුණි. මා මේ තාක් සේවය කළේ ගිණුම් අංශයේ වන බැවින් මා වෙනත් අංශයකට අනුයුක්ත කරන මෙන් මා ඉල්ලූ අතර, එය දැනගත් ගණකාධිකාරීතුමිය (නියෝජ්‍ය ලේකම් - මුදල්) වූ අරවින්දි ද සිල්වා මහත්මිය මා තමන් වෙත ම අනුයුක්ත කරන මෙන් පාලන අංශයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සහකාර ලේකම් හට දැන්වූ බව, පසුව මා හට කීවේ එම ගණකාධිකාරීතුමිය ම ය.

කෙසේ වුවත්, මා හට හිතා හදා ගන්නට සිදු විය. කොහේ ගියත්, පලාත් පාලන අමාත්‍යාංශයේ සිටි ප්‍රධාන ගණකාධිකාරීවරයා වැනි තවත් මනුෂ්‍යයෙකු මේ ලොව සිටීමට ඉඩ අල්ප බව සිතා යම් තාක් දුරකට හිත හදා ගත් මම ගිණුම් අංශයට ගියෙමි. ඒ ද, අප රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවේ සේවයට වාර්තා කර සතියකට පමණ පසුව ය. අප අංශවලට අනුයුක්ත කිරීම ප්‍රමාද වන බව දුටු ගණකාධිකාරීතුමිය මාගේ විස්තර අසා ගෙන, තම අංශයේ නිලධාරිණියන් ලවා මා අනුයුක්ත කරන ලිපිය ටයිප් කරවා යවා, මා ඇගේ අංශයට අනුයුක්ත කරවා ගත් බව දැනගත්තේ, මා ඒ අංශයට ගිය පසුව ය.

ගිණුම් අංශයේ සේවය කළේ කළමනාකරණ සේවා නිලධාරීන් (ලිපිකරු සේවය දැන් හඳුන්වන නම) මා ද ඇතුළත් ව හත් දෙනෙකි. ශාඛා ප්‍රධානී වූ සනත් සිල්වා මහතාත්, මැන්ඩිස් මහතාත්, මල්ලිකා මහත්මියත්, පුෂ්පා මහත්මියත් ඉතා ම දීර්ඝ සේවා කාලයක් සහිත පළවෙනි පංතියේ ලිපිකරු / කළමනාකරණ සේවා නිලධාරීන් වූ අතර, මාත් තවත් නිලධාරිනියන් දෙදෙනෙකුත් තුන්වන සහ දෙවන පංතියේ ලිපිකරුවන් වූයෙමු.

එසේ තිබිය දී, ගණකාධිකාරීතුමිය මා වෙත පැවරූ ප්‍රථම රාජකාරිය වූයේ ගබඩා භාරකරු රාජකාරියයි. රජයේ දේපළ පිළිබඳව භාරකාරත්වය දැරීම වගකීමක් සහිත රාජකාරියකි. ඕනෑ ම අවස්ථාවක විගණනය කිරීම සඳහා ගබඩාවේ ලේඛන සමඟ සමානව තොගය පවත්වාගත යුතු වේ. ගබඩාවට බඩු භාර ගැනීමත්, එක් එක් අංශවල ඉල්ලීම් අනුව බඩු නිකුත් කිරීමත්, ඒ සියල්ල ලේඛනගත කිරීමත් දෛනික රාජකාරියක් වූ අතර, භාණ්ඩ නිකුත් වීමේ ප්‍රවණතා හඳුනාගෙන යළි ඇනවුම් මට්ටම් තීරණය කරමින්, භාණ්ඩ අවසන් වීමට පෙර නැවත ඇනවුම් කිරීම ඉතා වැදගත් කටයුත්තක් ද විය.

මම ගබඩාවේ කටයුතුවලට හුරු වූ පසුව අරවින්දි මහත්මිය මා හට මැන්ඩිස් මහතා සමඟ ගොස් භාණ්ඩ සැපයුම් කටයුතු ද හුරු වන්නට අවස්ථාව ලබා දුන්නා ය. මැන්ඩිස් මහතා විශ්‍රාම ගිය පසු සැපයුම් කටයුතු ද මා වෙත පවරන ලදි. ප්‍රසම්පාදන හෙවත් සැපයුම් කටයුතු, ප්‍රසම්පාදන ලියවිලි සකස් කිරීම, ලංසු කැඳවීම, ලංසු විවෘත කිරීමේ කටයුතු, ලංසු සුරක්ෂණ සහ කාර්යසාධන සුරක්ෂණ පවත්වාගැනීම ආදී වශයෙන් ප්‍රසම්පාදනයේ කාර්ය පරාසය විවිධ සහ විස්තීර්ණ මට්ටමක පවතී. රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභා කාර්යාලය කුඩා කාර්ය මණ්ඩලයක් සහිත ආයතනයක් වූ බැවින්, ඉහත කටයුතු තිබුණේ සාපේක්ෂව අඩු ප්‍රමාණයක් වූ බැවින්, මා හට එම කටයුතු මනාව ඉගෙන ගැනීමට හැකි විය.

විටින් විට අරවින්දි මහත්මිය මා හට ගිණුම් අංශයක පවතින රාජකාරි සියල්ලක් ම පාහේ පවරමින් සියලු දේ ඉගෙන ගැනීමට මා හට අවස්ථාව ලබා දුන්නාය. ඒ අනුව, ගබඩාව, ප්‍රසම්පාදන, රාජ්‍ය ගිණුම් පවත්වාගෙන යාමේ මෘදුකාංගය සමඟ වැය ලෙජර, මුදල් පොත, වැටුප් ලේඛන, විගණන විමසුම්, වාර්ෂික පාලන වාර්තාව, මාසික ගිණුම් සාරාංශ සකස් කිරීම, බැංකු සැසඳුම් ප්‍රකාශය ආදී උගත යුතු සියල්ල පාහේ මා හට උගෙනීමට අවස්ථාව ලැබුණේ ය.

2008 වර්ෂයේ රාජ්‍ය සේවා කොමිසමෙහි කාලය අවසන් වූ අතර, එවක පැවති රජය, කොමිසමේ සාමාජිකයන් නැවත පත් කළේ නැත. 17 වන සංශෝධනය අනුව, කොමිෂන් සභාවල සාමාජිකයන් පත් කළ යුතු වූයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ නිර්දේශය අනුව ය. එම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ එක් සාමාජිකයෙකු පත් කරන්නේ ජනාධිපති විසිනි. එම සාමාජිකයා පත් නොකළ නිසා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව අක්‍රිය මට්ටමක පැවතිණ. (19 වන සංශෝධනයෙන් මේ දුර්වලතාව ඉවත් කෙරුණු අතර, සාමාජිකයෙකු හෝ කිහිප දෙනෙකු පත් නොකළ ද, සිටිනා සාමාජිකයන් විසින් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව ක්‍රියාත්මක වන තත්ත්වයක් පැවතිණ.) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව නොමැතිව වෙනත් කොමිෂන් සභා මෙන් ම, රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයන් ද පත් කළ නොහැකි විය. එම සාමාජිකයන් නැවත පත් කෙරුණේ 2010 වර්ෂයේ (මතක ඇති ආකාරයට) 18 වන සංශෝධනය සම්මත කර ගැනීමෙන් පසුවය.

ඉතින් කොමිෂන් සභාව අක්‍රියව පැවති කාලයේ අප කාර්යාලයේ ආයතන, විනය, හා අභියාචනා අංශවල රාජකාරි ඉතා අල්ප විය. එය අවස්ථාව කරගත් එවක සිටි වැඩ බලන ලේකම්වරයා කාර්යාලයේ සියලු දෙනා පුහුණු වැඩසටහන්වලට යොමු කළේ ය. එසේ පැවැත්වුණු එක් පුහුණු වැඩසටහනක් ආවරණය කළේ "කාර්යාල ක්‍රම" ය. සියලු ලිපිකරුවන් ඊට සහභාගී විය යුතු බව ට වැඩබලන ලේකම්වරයා නියෝග කළේ ය. රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවේ සිටි ලිපිකරුවන්ගෙන් ඉතා බහුතරය පළමුවෙනි පංතියේ නිලධාරීන් වූ අතර, අවුරුදු විස්සකට වඩා පළපුරුද්ද තිබූ නිලධාරීන් ය. ලේකම් වරයාගේ නියෝගය අනුව ඔවුන් සියලු දෙනා ට රැස්වීම් ශාලාවට ගොස්, දේශකයා වෙතින්, ගොනුවලට ලිපි අමුණන ආකාරය, සටහන් ලියන ආකාරය, ලිපි සකස් කරන විට කළ යුතු පිරිවිතර ආදී කරුණු අසාගෙන සිටීමට සිදු විය.

ඉහත කී පුහුණු වැඩසටහනක අවසාන දිනයේ දී දේශක වරයා වෙත කළ යුතු ගෙවීම වෙනුවෙන් චෙක්පත නිකුත් කරන්නට ගිණුම් අංශයට සිදු විය. ලිපිකරුවන් සියලු දෙනා දේශනයට සහභාගී වීම ද අනිවාර්ය විය. එහිදී අරවින්දි මහත්මිය ගෙවීම සම්බන්ධ සියලු කටයුතු ඉටු කරවා ගත්තේ අප අංශයේ සිටි නවක කාර්යාල කාර්ය සහායකවරිය ලවා ය. වවුචරය පරීක්ෂා කිරීම, වැය ලෙජරයේ සටහන් කර, ප්‍රතිපාදනවලින් අඩු කිරීම, මුදල් පොතේ සටහන් කිරීම, චෙක්පත ලිවීම යන සියලු කටයුතු, ඉහත කී කාර්යාල කාර්ය සහායකවරියට කියා දුන් අරවින්දි මහත්මිය, නියමිත‌ වේලාව වන විට චෙක්පත දේශකවරයා වෙත නිකුත් කළා ය. ඉහත කටයුත්ත ඉටු කළ කාර්යාල කාර්ය සහායකවරිය පසුකාලීනව උසස්වීම් ලබා මේ වන විට ගණකාධිකාරීවරියකි.

වැඩ බලන ලේකම්වරයා විසින්, කාර්යාලයේ දියුණුවට අංශ භාර නිලධාරීන් වෙතින් අදහස් කැඳවූ අවස්ථාවක දී අරවින්දි මහත්මිය මා ගෙන් ද අදහස් විමසුවා ය. අප ඉදිරිපත් කළ එක් යෝජනාවක් වූයේ එස් පහ සහ ඵලදායිතා කව ක්‍රියාත්මක කරවීම ය. එය වැඩබලන ලේකම් වරයාගේ නියෝගයක් ලෙස නැවත අප වෙත ලැබුණු අවස්ථාවේ, අප අංශයේ ඵලදායිතා කව නායකයා ලෙස අරවින්දි මහත්මිය මා යෝජනා කළා ය. අප ගේ කවයේ නම ලෙස ඇය යෝජනා කළේ "ශිත්සුකෙ" ය. අනෙක් අංශයන් "ගගන", "සඳ" වැනි නම් යොදා ගනිද්දී, අපගේ ඵලදායිතා කවය මුල් පියවරින් ම ජාත්‍යන්තර මට්ටමට සමීප විය.

අරවින්දි මහත්මිය හරිත ඵලදායිතා කටයුතු අතර...

අරවින්දි මහත්මිය ගේ කළමනාකරණය යටතේ අප සියලු දෙනා ම ඉතා ම ඉහළින් අභිප්‍රේරණය වී කටයුතු කළෙමු. රියදුරන් වූ බන්දුල සහ චමින්ද ද ඒ අතර වූ අතර, නිර්මාණශීලී කලාකරුවෙකු වූ චමින්ද ඉතා සරළ සහ බහුවිධ භාවිතයක් සහිත පෑන් රඳවනයක් තැනීම සහ ඉවත දමන ඇස්බැස්ටෝස් පුවරු මත ඇඳි චිත්‍ර මඟින් අප ඵලදායිතා කවයේ තත්ත්වය උසස් කළේ ය. බන්දුල රියදුරු මහතා ඵලදායිතා කව ක්‍රියාකාරකම්වලට අවශ්‍ය සහ සුදුසු ලිපිද්‍රව්‍ය සහ වෙනත් දේ අඩුමිලට ගැනීමට හැකි තැන් සහ ක්‍රමවේදයන් දැන සිටියේ ය. කුරුඳුපොලු වලින් අප සකස් කළ රාමුවක් බිත්තියේ රඳවා දැන්වීම් පුවරුවක් සකස් කළෙමු. අපගේ කාර්යාලයේ පාටිෂන් සකස් කර තිබුණේ ලෝහ තහඩු වලිනි. එහෙයින් වෙනත් කිසිවක් නොමැතිව ලිපි රැඳවීමට චුම්බක සහිත ක්ලිප්වලට හැකිවිය. පරිගණකවලට භාවිත වන ස්පීකර්වල වයර් කපා දිගු වයර් යොදා, අංශයේ සිවිලිමට ආසන්නයෙන් සවිකළේ බන්දුල ය. ඵලදායිතා ලේකම් කාර්යාලයේ නිලධාරීන් අපගේ ප්‍රගතිය පරීක්ෂා කර, ලකුණු දීමට පැමිණෙද්දී ඒ ස්පීකර් මඟින් මෝසාට් ගේ සිම්ෆනි වාදනය කරවීමට අපි කටයුතු කළෙමු.

චමින්දගේ චිත්‍ර සහ බන්දුල සැපයූ මාළු ටැංකිය

අපේ දැන්වීම් පුවරුව


ගබඩාව සහ ‌ගිණුම් අංශයේ පැරණි ලේඛන සහිත ලේඛනාගාරය විධිමත් කිරීම ද අප විසින් විධිමත් පරිදි ඉටු කළ අතර, පෙර පැවති තත්ත්වය ඡායාරූප මඟින් ඒ ඒ තැන්වල ප්‍රදර්ශනය ද කළෙමු.


චමින්ද හැදූ පෑන් රඳවනය

සමාජ සුභසාධන කටයුතු දෙකක් ද ඒ ආශ්‍රිත කාලයේ දී අපගේ ඵලදායිතා කවය මඟින් සිදු කිරීමට අපට හැකි විය. ඊට මඟ පෙන්වූයේ සහ අප මෙහෙයවූයේ අරවින්දි මහත්මියයි.

මැන්ඩිස් මහතා අප අංශයේ සිටි ජ්‍යෙෂ්ඨතම ලිපිකරුවා විය. ඔහු විශ්‍රාම යාමට මත්තෙන්, ඔහු සතුව මුදල් රෙගුලාසි සහ රාජ්‍ය ගිණුම් පටිපාටිය පිළිබඳ දැනුම සියලු දෙනාට පරිශීලනය කළ හැකි වන සේ පොතක් ලියන්නැයි, අරවින්දි මහත්මිය සහ ශාඛා ප්‍රධානී සනත් සිල්වා මහතා ඔහුගෙන් ඉල්ලූහ. ඒ අනුව අප ඵලදායිතා කවයේ වැඩක් වශයෙන් රාජ්‍ය ගිණුම් ක්‍රියාවලිය පිළිබඳ සරළව දැනුම ලබා ගත හැකි වන පොතක් ද මුද්‍රණය කරන්නට හැකි විය.

එවක අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ලබා දී තිබුණේ විධායක මට්ටමේ නිලධාරීන් හට ලබා දී තිබූ පරිගණක සඳහා පමණකි. එසේ වී නමුත්, අරවින්දි මහත්මිය ඇගේ රාජකාරි පරිගණකයෙන් අන්තර්ජාලයට සම්බන්ධ වීමට මා හට ඉඩ ලබා දුන්නා ය. සිටිනා තනතුරේ ම නොරැඳී, බැංකු තරග විභාග ආදිය ලියන්නට උනන්දු වන ලෙසට මා ද ඇතුළත්ව, තරුණ වයසේ සිටි සියලු ලිපිකරුවන්ට ඇය උපදෙස් දුන්නේ වරක් දෙකක් නොවේ.

මාගේ පියා මියයන විට මා සිටියේ ආර්ථික දුෂ්කරතා ගොඩක ය. අලුතින් ගෙයක් තැනීමට පටන් ගෙන සිටි මා, පංචායුධ කුමාරයා සිලේසලෝම රකුසා සමඟ සටන් කළ පරිදි ම, මා සතුව පැවති සෑම මුදල් ප්‍රභවයක් ම ඊට යොදවා තිබුණි. අවමංගල්‍ය කටයුතුවලින් පසුව, අම්මාගේ උපදෙස් අනුව මම මාසික වැටුපින් අත්‍යවශ්‍ය ම වියදම් පමණක් කරමින් මුදල් ඉතුරු කිරීමට උත්සාහ ගත්තේ තුන් මාසයේ දානයට වියදම් කිරීමට ය. 

මා ලිපිකරු (කළමනාකරණ සහකාර) සේවයේ දෙවන පංතියට සමත් වූූූයේ ඒ අතර ය. ඒ සම්බන්ධව මගෙන් පාටියක් ඉල්ලමින්, අප කාර්යාලයේ නිලධාරිණියන් විටින් විට වද කළේ මා අසීරු තත්ත්වයක සිටියදී ය. ඔවුන් ගේ  ඉල්ලීම ඉටු කරන්නට තරම් මුදල් මා අත නොතිබූ බව දැන සිටි, අරවින්දි මහත්මිය ‌ඇගේ වියදමින් කෙටි කෑම ගෙනවුත් කාර්යාලයේ නිලධාරීන් අතර බෙදා දෙන්නට කටයුතු සැළසුවාය.

මා අද රාජ්‍ය සේවයේ සිටින තැනට මා හට ඒමට උපස්තම්භක වූයේ අරවින්දි මහත්මිය ය. රාජ්‍ය සේවයේ රාජකාරි කටයුතුවලින් අතිශය බහුතරය ප්‍රායෝගිකව අත්දකින්නට සළස්වා ඒවායේ රෙගුලාසි තත්ත්වය සහ භාවිතය මා හට හුරු කරවීම, රාජ්‍ය සේවයේ උසස්වීම් සඳහා පැවති විභාගවලදී ඉතා පහසුවක් විය. පාඩම් කර විභාගය ලියනවාට වඩා හොඳින්, අත්දැකීමෙන් ලිවීම කළ හැකි විය. එසේ ම, රාජ්‍ය සේවයේ පවතින වර්තමාන විභාග ආකෘතියේ වැඩි කොටස, සිද්ධි අධ්‍යයනයන් ආශ්‍රයෙන් දැනුම මැන බැලීම ට සකස් වී ඇත. එය කටපාඩමෙන් ලිවීම අසාර්ථක ය.

අනෙක් අතට, තමන්ට පැවරෙන සියලු වගකීම් නියමිත කාලයට ඉටු කිරීම, කාලය කළමනාකරණය කර ගැනීම, කණ්ඩායමකට නායකත්වය දීම, පහළට වගකීම් පවරා අධීක්ෂණය කරමින් කටයුතු කඩිනමින් නිම කරවා ගැනීම, මිනිසුන් අභිප්‍රේරණය කරවීම, රාජකාරිවල නව්‍යතා හඳුන්වා දීම, ආරම්භක ශක්තිය ‌ගොඩනඟා ගැනීම මෙන් ම, ගැටෙනවා නම් ඒ පහළ සමඟ නොව ඉහළ සමඟ බව තේරුම්ගැනීම ආදී ගුණාංග අරවින්දි මහත්මිය වෙතින් මා හට ලැබුණු ආදර්ශයන්ය.

ඉතා ධනාත්මක නායකයෙකු වූ අරවින්දි මහත්මිය, අභියෝගයන් භාරගෙන, සාමාන්‍ය ප්‍රමිතියට වඩා ඉහළින්  ඒවා සම්පූර්ණ කිරීමේ සහජ හැකියාවක් දැක්වූවා ය. වර්තමානයේ ගන්නා තීරණයන් අනුව අවුරුදු ගණනාවක් ඉදිරියේ දී සිදුවිය හැක්කේ කුමක්දැයි පුරෝකථනය කර, සිදුවිය හැකි සියලු විකල්පයන්ට අවශ්‍යවන ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට උපායමාර්ගික කුසලතාව ඈ සතු විය. තමන් දරන ස්ථාවරය නිවැරදි වන විට එල්ලවන තර්ජන, ඒවා කුමන තරම් ඉහළින් එල්ල වූව ද නොබිය ව මුහුණ දීම අරවින්දි මහත්මියගේ මා දුටු තවත් එක් ගුණාංගයක් විය.

පසුගිය දාක නුවරඑළියට පැමිණි අරවින්දි මහත්මිය මා දැකීමට පැමිණියෙන්, සුලුවෙන් හෝ මගේ කෘතඥතාව ඇයට පුද කිරීමට හැකි විය. අප ඉතා ප්‍රසන්න සහ ප්‍රීතිමත් වරුවක් ගත කළෙමු. ඇගේ නිහතමානීත්වය සහ සුහදත්වය මේ ලියන මොහොතේ ද මාගේ හදවත තුළ උණුසම් බවක් ඇති කරවයි. රාජ්‍ය සේවය තුළ කළකිරීමට සහ අවතක්සේරුවට ලක්ව අයාලේ යාමට නියමිත ව තිබූ මගේ ඉදිරි ගමන නිසි මාර්ගය වෙත යොමු කර, ඊට අවශ්‍ය ගුණාංග මා තුළ වර්ධනය කරවීම ගැන මා තුළ පවතින ණයගැතිභාවය පැවසීමට මේ සටහන සුලු වශයෙන් හෝ ප්‍රමාණවත් නොවන බව නිසැක ය.

පිදුරුතලාගල...
(වමේ සිට - මං, මගේ ආදරබර භාර්යාව, අරවින්දි මහත්මියගේ සැමියා වන වෛද්‍ය විජේසූරිය මහතා සහ අරවින්දි මහත්මිය)

ග්‍රෙගරි වැව ළඟදි...
මැද ඉන්නෙ අපේ හුටංබරස් පුංචිරාළ මහත්මයා


චමින්ද ඇඳපු පින්තූර පහතින්...








Wednesday, November 2, 2022

මාටින් රැට්ලර් සහ බානි

මාටින් රැට්ලර් සහ බානි යාත්‍රා කළ නැව මුහුදු කොල්ලකරුවන්ගේ වෙඩි පහරින් අබලන් ව ගල්පරයක හැපී මුහුදුබත් විය. ඇඳිරි වැටීගෙන එද්දී මේ මිතුරෝ දෙදෙනා බ්‍රසීලයේ වෙරළට පීනා ගොස් පණ බේරාගත්හ. එහෙත් සැඬ සුළඟට හා මහ වැස්සට බියෙන් කැලෑ වැදුණු ඔවුහු  වනචාරී ඉන්දියානුවන් විසින් අල්ලාගනු ලැබූහ. ඉන්දියානුවෝ මේ මිතුරන් දෙදෙනා සැතපුම් ගණනක් ඈතින් පිහිටි සිය ගමට රැගෙන ගියහ.

මිතුරන් දෙදෙනා එකිනෙකාගෙන් වෙන් කොට හිර කර තැබීමට ඉන්දියානුවෝ තීරණය කළහ. මාටින් රැට්ලර්ට ඉරිඟු කෙතක වැඩ කිරීමට සිදු විය. බානිට සිදු වූයේ කුමක්දැයි මාටින් නොදත්තේය. වහල් වැඩ මාටින්ට නුහුරු විය. කවර දා, කෙසේ මේ වහල් බැම්මෙන් මිදෙන්ට හැකි වේ දැයි සිතා ගැනීමට පවා ඔහුට නොහැකි විය. කෙසේ වුව ද, ඔහු ගැළවී යෑමේ බලාපොරොත්තුව සුන් කර නොගත්තේය. තමාට පැවරුණු වැඩ කොටස හැකි තරම් හොඳින් කිරීම මාටින්ගේ අදහස විය. ඔහුගේ ක්‍රියාශීලීභාවය ඉන්දියානුවන්ගේ ද විස්මයටත්, ගෞරවයටත් හේතු විය.

මාටින් පලා යෑමට දැක්වූ ආසාව දිනෙන් දින ම වැඩෙන්නට විය. සතුන් දඩයමට මාටින් දැක්වූයේ ඉමහත් සමත්කමකි. ඒ නිසා දඩයමට යන විට මාටින් ද කැඳවාගෙන යෑමට ඉන්දියානුවෝ කැමති වූහ. මෙසේ දඩයමට යෑමෙන් වටපිටාව තේරුම් ගැනීමට හැකි වීම තමාට ඉන්දියානුවන්ගෙන් ගැළවී පලා යෑමට ප්‍රයෝජනවත් විය හැකි යයි මාටින් සිතුවේය. ඔහු කාගේත් හොඳ හිත දිනා ගත් නමුත් කිසිවෙකු සමග කුලුපග නොවීමට වග බලා ගත්තේය.


ඉරිඟු කෙත්වල වැඩ අවසන් වූ පසු නිදැල්ලේ හැසිරීමට මාටින්ට ඉඩ ලැබුණු නමුදු, ඔහු රැක බලා ගැනීමට මුරකරුවෙක් ද යොදවනු ලැබ සිටියේය.

ඉන්දියානුවන්ගේ ගමට නුදුරින් කඳුවැටි පේළියක් විය. කඳුවැටි අතරින් ගලා බස්නා නදියේ සැඬ දිය පහර දෙස බලා සිටීමට මාටින් දැක්වූයේ ඉමහත් ආසාවකි. දිනපතා ම සැන්දෑ කාලයේ කඳු ගැටය වෙත පැමිණෙන ඔහු වහල්කමින් ගැළවී යන මගක් කල්පනා කළේය. කෙතරම් අනතුරුදායක වුව ද, ගඟට පැන සැඟවී පලා යා යුතුයයි අන්තිමේ දී ඔහු තීරණය කළේය.

දිනක් කඳු ගැටය ළඟට පැමිණී මාටින් ගඟට පැනීමට තරයේ ම සිතා ගත්තේය. "පල්ලම දිහාව බලන්නත් බයයි. වතුර පාර වේගයෙන් ගලා යනවා... පැන්නොත් මැරෙන්න පුළුවනි... මැරුණත් මෙතැන හිටියත් එක වගෙයි... පැන්න විත්තියක් අරූට අඟවන්න හොඳ නෑ. කකුල පැටලී වැටුණු බවක් අඟවන්න ඕනෑ... මට දෙවියන්ගේ පිහිටයි..."

වහල් බවේ අමිහිරි බව සහ නිදහසේ මිහිරි බව පිළීබඳ සිතිවිලි ඔහුගේ සිතෙහි නළියන්ට විය. මාටින් අහස දෙස බැලුවේය; දෙවියන් යැද්දේය; දෙනෙත් විදහා මඳ වේලාවක් ප්‍රපාතය දෙස බලා සිටියේය; අන්තිමේදී ගල්පර නැති තැනක් බලා ගඟට පැන්නේය.

මෙයින් බලවත් කම්පාවට පත් වූ මුරකරුවා පල්ලමට වේගයෙන් දිව අවුත් මාටින්ට සිදු වුණු විපත ඇසිපිය නොහෙළා බලා සිටියේය. සැඬ පහරට අසු වුණු මාටින් නොපෙනී යන තුරු බලා සිටි ඔහු සුසුම් ලෑවේය. මාටින්ගේ පිදුරු තොප්පිය දිය සුළියකට අසුව කරකැවී නොපෙනී ගියේය. මාටින් ගඟට වැටී මළ බව ඉක්මනින් ම ගම පුරා පතළ විය. ඒ පුවත ඇසූ අය දුක් සුසුම් හෙළූහ.

සැඬ පහරට අසුව මඳ දුරක් ‌ගසාගෙන යනු ලැබූ මාටින් මුළු වැර යොදා පීනා කඳු ගැටයෙන් ඉදිරියට නෙරා ගිය පැතලි බිම් කඩකට බඩ ගෑවේය. ඔහු එහි බොහෝ වේලාවක් වැතිර සිටියේය. පණ බේරීම ගැන ඔහුට ඇති වූ ප්‍රීතිය නිම්හිම් නැති විය. ඔහු ගල් තලයෙන් නැඟී වටපිට බැලුවේය. සුවිසල් තුරු පෙළින් වැසී ගිය කඳු වැටිවල සුන්දරත්වයෙන් ඔහු වශී විය. සිතෙහි හටගත් හදිසි ප්‍රීතිය හීන වත් ම ඔහුට යථා තත්ත්වය අවබෝධ වූයේය. ඉන්දියානුවන්ගෙන් නිදහස් වූ නමුදු කෑම බීම සහ අවි ආයුධ නැකි ව බියකරු වනය මැදින් ගමන් කිරීම අනතුරු දායක බව ඔහුට වැටහිණි. ආපසු ගමට ගොස් ඉරිඟු පිටි සහ දුනු හී ආදිය හොරකම් කරගැනීමට ඔහු ඉටා ගත්තේය. 

ඇඳිරි වැටී පැය දෙකකට පමණ පසු ඔහු කන්ද උඩට බඩ ගෑවේය. ගලින් ගලට පය තබමින්, වැටෙමින් හා බඩගාමින් ගොස් උස් සම බිමට ඔහු නැගගත්තේය. මාටින්ගේ සිත බියේ සහ සැකයේ අඳුරු වලා පටලයෙන් වැසී තිබිණි. ඔහු සෙමෙන් සෙමෙන් පැල්පත් කරා ළඟා වූයේය. පවුල් කීපයක් ම දඩයම් පිණීස ඈත පෙදෙසකට ගොස් ඇති බව ඔහුට වැටහිණි. මුළු ගම පුරා පැතිර තිබුණේ දැඩි නිහඬියාවකි. ඔහුගේ හදවත වේගයෙන් ගැහෙන්නට විය. සිතෙහි දිරිය උපදවා ගත් ඔහු සෙමෙන් ‌ගමන් කොට පැල්පතක කවුළුවෙන් එබී බැලුවේය. ඔහු කිසිවෙකු නුදුටුවේය. කිසිවෙකුගේ හඬක් පවා ඔහුට නොඇසිණි. එහෙත් පැල්පත් තුළට අඩිය තබත් ම යම්කිසිවෙකු ගොරවන හඬ ඔහුට ඇසුණේය. වහා ම එතැනින් පලා ගිය ඔහු පඳුරක් අස්සේ සැඟවුණේය. මඳ වේලාවකට පසු බියෙන් සැකයෙන් යුතු ව තවත් පැල්පතක් කරා ඇදුණේය. මඳ වේලාවක් විමසිල්ලේ සිටි ඔහු පැළලි දොරින් පැල්පත තුළට රිංගුවේය. පැල්පත තුළ කිසිවෙකු සිටින බවට ලකුණක් පවා ඔහු නුදුටුවේය. යුහුසුලු ව අුරේ ම අතපත ගා මල්ලක් සොයාගත් ඔහු එය ඉරිඟු පිටිවලින් පුරවා ගත්තේය. දිග පිහියක් ද, අත් පොරවක් ද, දුන්නක් හා හියොවුරක් ද, ගිණි දැල්වීමට ගල් පතුරක් ද, නිදාගැනීමට හැමොකයක් ද, පිදුරු තොප්පියක් ද ඔහු සොයා ගත්තේය.

ඔහු පැල්පතින් පිට වන්නට සැරසුණා පමණි. බියෙන් ඇළලුණු ඇස් දෙකක් ඔහුට දක්නට ලැබිණි. ඔහුගේ ඇඟේ ලේවතුර විය; අත් පා දරදඬු විය. තමා දෙස බියෙන් බලා සිටින ඉන්දියානුවා අඳුර අතරින් ඔහුට පෙනුණේය.

"ඔක්කොම ඉවරයි. කෑගහන්න ඉස්සෙල්ලා මූට පිහියෙන් අනිනවද?... නෑ... එහෙම හොඳ නෑ. ඌ ඉන්නෙ මර බයෙන්. හරි... දැන් තේරනවා. මම මැරුණ විත්තිය ඌ දන්නව ඇති... ඌට හිතෙනව ඇති මේ මගෙ අවතාරය කියල. සැකයක් නෑ."

මාටින් මඳක් ඉදිරියට ගොස් බියකරු වෙසක් පෑවේය. කොලුවා බියෙන් ගල් ගැසුණේය. අවතාරයක් මෙන් දොරකඩ දක්වා ගිය මාටින් වේගයෙන් පලා ගොස් තුරු වදුලක සැඟවුණේය. තමා පසුපස එන්නෙකු නැති බව තේරුම් ගත් ඔහු කඳු බෑවුමට ගොස් මල්ල හොඳින් ගැටගසා, උරෙහි එල්ලා ගෙන, ඉදිරියෙන් පෙනෙන කඳු වැටිය බලා ගංගා නිම්නය ඔස්සේ ගමන් කළේය. නොනැවතී පැය හතරක්, පහක් පමණ ගමන් කළ ඔහුට අහස පුරා විහිදෙන අරුණාලෝකය දක්නට ලැබිණි. ඔහු නොනැවතී ම ගමන් කළේය. දෙපා වේදනාවෙන් මිරිකුණ ද, ඔහුගේ සිතට දැනුණේ ලොකු සැහැල්ලුවකි. ගිරි කුළ තරණය කොට අනෙක් පසට යන තුරු ඔහු මඳ වේලාවක් වත් විවේකයක් ගැනීමට නොසිතුවේය.

එක්තරා පියකරු උදෑසනක වනය මැදින් වැටුණු පාරක් දුටු ඔහුගේ සිත ප්‍රීතියෙන් පිනා ගියේය. ගසක් යට ලැගුම් ගත් ඔහු දිවා භෝජනය ද පිළියෙල කොට ගත්තේය. මිනිසුන් කැලෑ පාරෙන් ගමන් කරන්නේ කලාතුරකින් නිසා මඟ අසල ම දවස් කීපයක් රැඳී සිටීමට ඔහු විටෙක කල්පනා කළේය; තවත් විටෙක කැලෑ පාරක් දිගේ යෑමට සිතුවේය. මෙසේ දෙගිඩියාවෙන් පසු වෙමින් සිටි ඔහුට හිටි හැටියේ ම අසුන් ගේ කුර ගැටෙන ශබ්දයක් ද, මිනිස් කටහඬක් ද ඇසුණේය. මාටින්ගේ සිත් තුළ බලාපොරොත්තුව මෙන් ම සැකය ද පහළ විය. ඔහු දැවැන්ත ගසකට මුවා වී බලාගෙන සිටියේය.

ඔහු බඩු පොදි උසුලාගත් බූරුවන් රංචුවක් දක්කාගෙන එන අසරුවන් හය දෙනෙකු දුටුවේය. ඔවුන්ගෙන් පිහිටක් ලබිය හැකිය යි මාටින් සිතුවේය. සැඟවී සිටි තැනින් එළියට ආ මාටින් ශබ්දයක් කළේය. තිගැස්සුණු අසරුවෝ පිස්තෝල ඇදගෙන වටපිට බැලූහ. දුනු හී ගත් කඩවසම් සුදු තරුණයා දුටු ඔවුහු පිස්තෝල බඳ පටිවල රුවාගෙන ඔහු ළඟට ආවෝය.

ඔවුන් පෘතුගීසි බසින් කී දේ මාටින්ට නොතේරුණේය.

"ඉංග්‍රීසි කතා කරන කෙනෙක් මෙතැන ඉන්නවා ද?" මාටින් ඇසුවේය.

"ටිකා...ක් දන්නවා... බොහෝ... ම ටිකයි... මේ කොහේ ඉඳලා ද එන්නේ?" එකෙක් ඇසුවේය.

"මම ඉන්දියානුවන්ට අහුවෙලා හිටියා සති ගණනක්. ගඟට පැනලා උන්ගෙන් බේරුණා. දැන් මුහුදු වෙරළට යනව. එහෙම නැත්නම් ටවුමකට ගිහින් රස්සාවක් හොයා ගන්නව."

"හෝ, එන්න මල්ලි අපිත් එක්ක යන්න. දියමන්ති පතළෙට ගියාම රස්සාවක් හොයා ගන්න පුළුවනි... නගින්න අර අශ්වයා පිට... යමු... ඉක්මනට" අසරුවෙක් කීය.

අසෙකු පිට නැඟුණු මාටින් අමුත්තන් සමග ගමන් ‌කළේය. පසු දින සවස් වරුවේ ඔවුහු දියමන්ති පතළය කරා ළඟා වූහ. ආකරය බාර බාරොන් පැගෝනි දොරටුව ළඟ පයිප්පයක් උරමින් සිටියේය.

"මොහු බොහොම සැඩ පරුස කෙනෙක් වෙන්න ඕනෑ," මාටින් තමාට ම කියාගත්තේය.

දිගට වැඩුණු රතු රැවුළක් ඇති දැවැන්ත පුරුෂයෙකු වූ පැගෝනි හිස ලා සිටි තොප්පියේ පළල් වාටියෙන් ඔහුගේ මුහුණ වැසී තිබුණි. පැගෝනි අමුත්තන් පිළිගැනීමට නොසිට දෙවුර ගස්සා ගෙන කාමරයට වැදී දොර අඩවල් කෙළේය.

"ඔහු කිසි ම චාරිත්‍රයක් දන්නේ නැති පාටයි," මාටින් කීය.

"ඔහුගේ ගති ගුණ අමුතුයි. ඔහු ඔබ දෙස හොඳට බැලුවා." තෝල්කයා කීය.

"කමක් නෑ, අපි යමු," මාටින් කීය.

තෝල්කයා දොර ඇරගෙන පැගෝනි ළඟට ගියේය. පැගෝනි තෝල්කයාට කතා කෙළේ සැඩ පරුස බසිනි. මාටින් සමග කතා කිරීමට පැගෝනි උනන්දුවක් නොදැක් වූයේය. තෝල්කයා මාටින් කාමරයක් තුළට කැඳවාගෙන ගියේය.

"ලොකු මහත්තය කියනව උඹ අලි හොරෙක්ය කියල. දියමන්ති හොරකම් කරන්න මෙහෙ ඇවිල්ලලු. උඹ හිර කරන්න කියා මට අණ කළා..."

මෙසේ කී තෝල්කයා මාටින් කාමරයේ දමා දොර වසා ගියේය. නොසිතූ, නොපැතූ දෙයක් සිදු වීම නිසා බලවත් විස්මයට පත් වූ මාටින් ගොළු වී සිටියේය. ඔහුට මේ අඳුරු කාමරයේ පැය දෙකක් පමණ නිහඬ ව සිටීමට සිදු විය. ඔහුගේ කුසගින්න ද ඉවසිය නොහැකි තරම් විය. ඔහු එතැනින් පැන ගන්නේ කෙසේ දැයි සිතමින් සිටියදී දොර ඇරුණේය. මෙහෙකරුවෙක් කාමරයට ඇතුළු විය. ඔහු ඉටිපන්දම් කීපයක් දල්වා පිට ව ගියේය. මඳ වේලාවකට පසු තවත් මෙහෙකරුවෙකු පැමිණියේ පිඟන් සහ හැඳි ගෑරුප්පු අරගෙනය. ඔහු සුදු ඇතිරිල්ලක් මේසය මත එළා පිඟන් ගෑරුප්පු ආදිය ඒ මත තබා ඉවත ගියේය. කුමක් සිදු වන්නට යන්නේ දැයි මාටින් පුදුමයෙන් බලා සිටියේය.

ගත වූයේ මඳ වේලාවකි.

සුවඳ විහිදුවන ප්‍රණීත ආහාර බඳුන් කීපයක් ගත් මෙහෙකරුවෙක් කාමරයට ඇතුළු විය. ආහාර බඳුන් මේසය මත පිළිවෙළකට තැබූ ඔහු වචනයක් වත් නොදොඩා, කාමරයේ දොර වසා දමා ගියේය.

"මේ ලොක්කා අරුම පුදුම පුද්ගලයෙක් වෙන්න ඕනෑ. මම හොරෙක්ලු! දියමන්ති හෙරකම් කරන්න ආවලු! මේ සුවඳ හමන කෑම මට දෙන්න ද යන්නේ?... මේ කිසි දෙයක් මට තේරෙන්නේ නැහැ..." මාටින් සිතුවේය. යළිත් දොර ඇරිණ. කාමරයට ඇතුළු වූයේ පැගෝනිය. ඔහු දොර අගුල් දමා යතුර සාක්කුවේ ලා ගත්තේය.

දෑත ළෙහි බැඳගත් මාටින් වෙත ආඩම්බර ගමනින් පැමිණි පැගෝනි, අභිමානවත් බැල්මක් හෙළුවේය. මාටින්ට ඉවසුම් නැති විය.

"සර්, මේ විහිළුවක් ද කරන්නේ? එහෙම නම් මේ විහිළුව දුර ගියා වැඩියි. මම හිරකරුවෙක් නම් මට තව තවත් හිත් වේදනා කිරීම වැදගත්කමට ගැළපෙන්නේ නෑ" මාටින් දිගට ම කියාගෙන ගියේය.

"උඹ මොකටද මෙහාට ආවේ?"

"අශ්වාරෝහකයෝ මාව මෙතැනට එක්ක ආව."

"උඹ උන් අඳුනන්නේ කොහොමද?"

"මං ඒ ගොල්ල අඳුනන්නේ නෑ. මම කැලේ අතරමං වෙලා ඉන්න කොට මෙහෙ එක්කගෙන ආවා. රස්සාවක් ලබාගන්න පුළුවන් කියල ඒ ගොල්ල කිව්ව."

"උඹ කියන්නේ ඔක්කොම බොරු. දියමන්ති සොරකම් කරන්න තමයි මෙහෙ ඇවිල්ල ඉන්නෙ."

"මට ඕනෑ දියමන්තියක් නෑ. මගේ මිත්‍රයා බානි මගෙන් වෙන් වුණා. ඔහුට දෙවි පිහිටයි. ඔහුට කුමක් වුණා ද? ඉන්නේ කොහේද? කියල ආරංචියක් නැහැ... මට ඕනෑ පුළුවන් තරම් ඉක්මනින් ඔහු සොයාගෙන ගෙදර යන්න..."

"උඹ බානිට හුඟක් ආදරේ ද?"

"ඔව්, අපි පණට පණ වාගේ හිටියේ. ඉන්දියානුවෝ අපව වෙන් කළා. මට ඔහු හමු වෙනවානම් දියමන්තිවලට වඩා වටිනව."

"මාටින්..."

"මාටින්? කොහොම ද මගේ නම දැනගත්තේ?"

"තෝල්කයා කිව්වා."

"තෝල්කයා දන්නේ කොහොමද?  මම ඔහුට මගේ නම කිව්වේ නෑ."

"එහෙම ද?"

"හිස් වැස්ම ටිකක් ඉවත් කරන්න." මාටින් ඉල්ලා සිටියේය.

"මේ බානි නේද?"

"ඔව් මගේ රත්තරන් මාටින්. මම මෙච්චර දවස් මාටින් ගැන හිතමිනුයි හිටියේ. මෙහෙම හම්බ වුණු එක කොච්චර වාසනාවක්ද?" බානි දෑත් විදහා මාටින් වැළඳ ගත්තේය.

මවුබස කියවීම් පොතකින් උපුටා ගන්නා ලදි.

ආර්. එම්. බැලන්ටයින් ගේ මාටින් රැට්ලර් නම් නවකතාවෙන් උකහාගෙන පරිවර්තනය කරන ලද්දක් බව පෙනේ. එහෙත් පරිවර්තකයාගේ නම ඉහත කී කියවීම් පොතෙහි සඳහන් නොවේ.

ජෝන් බැලන්ටයින් විසින් අඳින ලද රොබට් මයිකල් බැලන්ටයින් ගේ සිතුවමක්

වැඩිපුර බලපු ලිපි