මෞයි ගැන කතා - පොලිනීසියානු / මඕරි ජනකතා

මෞයි කියන්නෙ, පොලිනීසියානු ආදීතම ගවේෂකයෙක් හෝ ගවේෂකයන් කණ්ඩායමක් හෝ එහෙමත් නැත්නම් කලින් කලට බිහිවුණු ගවේෂකයන් ගැන පුරාවෘත්ත එකතු වෙලා හැදුණු චරිතයක් කියල හිතන්න පුළුවන්. මෙයා මොආනා චිත්‍රපටියෙ ඩ්වේන් (ද රොක්) ජොන්සන් ගෙ හඬකැවීම සමඟින් පෙනීහිටිනව. ඒකෙ පින්තූරයක් තමයි පහළ තියෙන්නෙ.

https://jonnegroni.com/wp-content/uploads/2017/02/772619.jpg?w=798

අද මං කියන්න යන්නෙ මෙන්න මෙතනිං මෞයි ගැන කියවන්න ලැබුණු කතා ටිකක්.

මෞයි ගෙ උපත

මෞයි එයාගෙ දෙමාපියන් වුනු මකෙයටුටාරා සහ ටරන්ගා ට ලැබුණු පස්වෙනි දරුවා. එයා උපදිනකොට ගොඩක්ම අවවර්ධිත දරුවෙක්. ඒකියන්නෙ අඩු මාසෙන් උපන් දරුවෙක්. එයා ජීවත් කරවන්න පුළුවන් වෙයි කියල කවුරුවත් හිතුවෙ නෑ. ඒ නිසා එයාගෙ අම්මා, ටරන්ගා තමන්ගෙ කෙස්ගස් කීපයකින් මේ දරුවව ගැටගහල, මුහුදට දැම්ම.

https://img00.deviantart.net/1cb0/i/2017/100/a/9/
tattoo_maui_adobe_animate_moana_cosplay_by_
pikkolapungu-db5b5pl.jpg

මේ සිදුවීම නිසා තමයි මෞයි ගෙ සම්පූර්ණ නම වන මෞයි-ටිකිටිකි-අ-ටරන්ගා (මෞයි-ටරන්ගාගෙ මුදුනෙ ගැටය) කියන නම එයාට ලැබුණෙ. මැරන්න තිබුණා උනත්, මෞයි මැරුණෙ නෑ. මුහුදේ දෙවිවරු එයාව මුහුදු පැළෑටි වලින් එතුවා. රංගි හෙවත් අහසේ දෙවියන් මෞයි ගෙ ළදරුවිය ගතවනතුරු බලා හදා ගත්ත. ඒ විදිහට මෞයි අර්ධ දෙවියෙක් වුනා.

වැඩුණු ළමයෙක් විදිහට මෞයි ආපහු එයාගෙ පවුල වෙත ආව. එයා දැකපු අම්මා හොඳටම කලබල වුනා. මෞයි ගෙ මායාකාරී දක්ෂකම්, ඒ කියන්නෙ එයාට පුළුවන් කම තිබුණා එක එක වෙනස් ස්වරූප වලට හැරෙන්න, ඒවා දැකපු පවුලෙ අය පුදුම වුනා. 

සහෝදරයො ටික මෞයි පිළිගන්න කැමති උනේ නෑ. ඒත් එතන හිටපු වැඩිමල්ම කෙනා කිව්වා, “මිත්‍රශීලී වාතාවරණයකදි අපේ ආරවුල් මිත්‍රශීලීව විසඳගත යුතුයි. සටනකදි අපේ තුවාල වලට පිළියම් යොදන්න වෙන්නෙ භීෂණයෙන්ම තමයි. මේක අපේ යහපතට හේතු වෙනව. අපි කෑම හොයන්න ඕනෙ අනික් අයටත් කවන්නයි. අපි දේපළ රැස්කරන්න ඕනෙ අනික් අයටත් දෙන්නයි. ඒ විදිහට කිරීමෙන් අපි අනික් අයගෙ යහපත සළසනවා.“

හිරු ඇල්ලීම

මෞයි ට දෙමාපියන්ගෙන් ලැබුණු සැළකිලි නිසා එයාගෙ අනික් සහෝදරයන් හතර දෙනා එච්චර හිත හොඳකින් නෙවෙයි හිටියෙ. ඒත් මෞයි ඒ අය පොළඹවාගත්ත තමුන් ට උදව් කරන්න එක වීරකමක් කරන්න. ඒ වීරකම තමයි, ටමනුයිටෙරා හෙවත් හිරු, අහස හරහා යන වේගය අඩු කරල, දිවාකාලය දික් කරගන්න එක. එතකොට සහෝදරයන්ට තමංගෙ දිනපතා කෑම හොයාගන්න ප්‍රමාණවත් කාලයක් ලැබෙනව.

මෞයි ඉස්සෙල්ලම එයාට දෙවිවරු කියාදීපු ශිල්පයක් වන, හණ ලණු ඇඹරීම අයියලට කියා දුන්න. ඒ අය දවස් පහක් තිස්සෙ දැවැන්ත ලණු තොගයක් ගෙතුවා.

ඊට පස්සෙ සහෝදරයො පස්දෙනා ගියා හිරු නැගෙන තැන හොයාගෙන. පොළොවෙ කෙළවරක තිබුණු වළකින් තමයි හිරු උදෙම්ම එළියට එන්නෙ.(පොලිනීසියානු විශ්වාසය)  එතන වලෙ වටේ කූඩාරම් හදාගත්ත සහෝදරයො පස්දෙනා, වතුර ඉහළ මැටි අනල පොඩි තාප්පයකුත් හදාගත්ත කූඩාරම් හිරු රස්නෙන් බේරගන්න. ඊට පස්සෙ ගෙනියපු හණ ලනු වලිං තොන්ඩුවක් හදල වල කට මැදට වෙන්න අටවලා තිබ්බ. ඉරගෙ ඔලුවයි උරිස් දෙකයි තොණ්ඩුවෙන් උඩට ආව ගමං මෞයි සංඥා කළා අයියලට, ලණුව අදින්න කියල. වළ ගාව රැකල හිටපු මෞයිගෙ සහෝදරයො හතර දෙනා හිරුට යන්න නොදී රඳවගත්ත. මෞයි අතේ තිබුණ, එයාගෙ ආච්චිගෙ හණු ඇටය. ඒක තමයි එයා ආයුධයක් විදිහට පාවිච්ච කළේ. ඒකෙන් එයා හිරු ට හොඳටම පහර දුන්න. මෞයිගෙ කෙළවරක් නැති බැට දීම් වලින් හොඳටම දුර්වල වුණු හිරු මෞයිට පොරොන්දු වුනා එතැන් පටන් අහස දිගේ කලින්ට වඩා හෙමින් යන්න. කොහොමත්, ඒ කාපු පාරවල් වල හැටියට එයාට යන්න පුළුවන් වුනේ බඩගාගෙන තමයි කියලයි කියන්නෙ.

https://img00.deviantart.net/1cb0/i/2017/100/a/9/
tattoo_maui_adobe_animate_moana_cosplay_by_
pikkolapungu-db5b5pl.jpg

මෞයි ගෙ මාලු ඇල්ලීම

මෞයි හරිම දක්ෂයි මාලු අල්ලන්න. එයා හැමදාම ඔරුව පිරෙන්න මාලු අල්ලනව. ඒත් එයාගෙ සහෝදරයන්ට ඒ අයගෙ පවුල් වල කෑමට ඇතිවෙන්න වත් මාලු අල්ලන්න පුළුවන් වුනේ නෑ. ඒනිසා ඒ අය මෞයිව මගහැරල මාලු බාන්න යන්න පිටත් වෙන්න උත්සාහ කළා.

ඒත් නෑනල ටික මෞයිට කිව්වා ඒ අයට ඇති වෙන්න මාලු ලැබෙන් නැති බව. ඉතිං දවසක් මෞයි පොරොන්දු වුනා “ඔයාලට නරක් වෙනකල්වත් කාල ඉවර කරන්න බැරි තරම් ලොකු මාලු තොගයක් මං අල්ලල දෙන්නං“ කියල. එහෙම කියල එයා අර කියපු හණූ ඇටයෙ පතුරක් තුඩට හිටින්න බිලී කොක්කක් හදාගත්ත. ඒකත් අර එයා සහෝදරයන්ගෙ ඔරුවෙ පතුලෙ දාල තියෙන පැදුරු යට හැංගුනා.

ඉතිං වෙනද වගේම සහෝදරයව මගඇරල අයියල ටික ඔරුව දියත් කළා. දියඹට ගියාට පස්සෙ තමයි දන්නෙ මල්ලිත් ඔරුවෙම ඉන්නව කියල.  ඒත් දැං කරන්න දෙයක් නෑනෙ හිස් අතිං ආපහු වෙරළට යන්න බෑ. අයියල ටික ගොඩක් මහන්සි වෙලා මාලු ටිකක් අල්ලගත්තට පස්සෙ මෞයි යෝජනා කළා ගොඩබිම පේන්නැති තරම් ඈතට යමු කියල. එහෙම ගිහිං එයා ඔරුවෙ දාගෙන එන්න පුළුවන් තරමට මාලු තොගයක් අල්ලල දෙන්නං කියල කිව්ව.

එහෙම ගිහිං මෞයි ඔරුව පිරිල ඉතිරිල යන්න මාලු ඇල්ලුව. ඊටපස්සෙ එයා එයාගෙ නහයට ගහගෙන, නහයෙන් ආපු ලේ බිලීකොක්කෙ තවරලා මුහුදට දැම්ම. ඒ පාර බිලී යොත බොහොම තදින් ඇදුන. ඒ යොත කොච්චර තදින් ඇද්දද කියනවනං, ඔරුව පෙරළෙන්නම වගේ ගියා. කොහොමහරි මෞයි ඇදල ඇදල උඩට ඇදල ගත්ත මහා විසාල මාලුවෙක්. ඒකා පූජනීය මාලුවෙක් බව සළකපු මෞයි, ආපහු ගොඩබිමට ගියා පූජකයෙක් එක්කරන් එන්න. කරන්න ඕනෙ යාග හෝම ටික කරලම මාලුව කපමු කියල සහෝදරයින්ට කිව්ව, මං එනකං මාලුව කපන්න එපා කියල.

ඒත් මෞයි එනකල් හිටියෙ නෑ අයියල ටික. තම තමංගෙ කොටස් වෙන්කරගන්න ඒ අය මාලුවව කැපුව. ඒකෙන් මාලුවා වේදනාවෙන් ඇඹරිලා ගියා.

නවසීලන්ත දූපත් වලින් උතුරු දූපතට මඕරි වරු කියන්නෙ ටෙ ඉකා අ මෞයි හෙවත් මෞයි ගෙ මාලුවා කියල. අයියලා මාලුවා කපද්දි ඇඹරුනු නිසා යි කියනව ඒ දූපතේ කඳු නිම්න ඇති උනේ. මල්ලි කියපු දේ අයියල ඇහුවනම් උතුරු දූපත තැනිතලාවක් විදිහට මිනිස්සුන්ට ගමනාගමනයට පහසු තැනක් වෙන්න තිබුණ කියල කියනව.

http://donnadowney.typepad.com/.a/6a00d83451929069e2019101c3320b970c-800wi
අකුරු පැහැදිලි නෑ. පින්තූරය මත ක්ලික්
කරලා විශාල කරගත්තනම් හරි

මඕරි වරු කියන විදිහට දකුණු දූපත තමයි මෞයි ගෙ ඔරුව. ඒනිසා ඒ දූපතට කියන සාමාන්‍ය මඕරි නම වුනු ටෙ වයිපෞනමු ට අමතරව, ටෙ වක-අ-මෞයි හෙවත් මෞයි ගෙ ඔරුව කියන නම භාවිත වෙනව. පහළ තියෙන ස්ටුවර්ට් දූපත, ඔරුවෙ නැංගුරම් ගල. මැද හරියෙ දකුණු අත පැත්තෙ තියෙන බෑන්ක්ස් අර්ධද්වීපය තමයි මාලුවව අදිද්දි මෞයි පය ගහපු තැන. උතුරු දූපතේ මැද හරියෙ දකුණු වෙරළෙ තියෙන හෝකී බොක්ක සැළකෙන්නෙ ටෙ මටාවු අ මෞයි හෙවත් මෞයිගෙ බිලීකොක්ක කියලයි.

https://img00.deviantart.net/1cb0/i/2017/100/a/9/
tattoo_maui_adobe_animate_moana_cosplay_by_
pikkolapungu-db5b5pl.jpg

මෞයි ගින්දර හොයාගත්ත හැටි සහ මරණය පරාද කරන්න ගිය හැටි ගැන මීළඟ කොටසකින් ලියන්නම්...

මූලාශ්‍ර:
https://en.wikipedia.org/wiki/M%C4%81ui_(M%C4%81ori_mythology)
http://www.maori.info/maori_history.htm
http://eng.mataurangamaori.tki.org.nz/Support-materials/Te-Reo-Maori/Maori-Myths-Legends-and-Contemporary-Stories/How-Maui-slowed-the-sun